KIŞANDINA KURSIYÊ BINÊ NIGÊN ŞÊX SEÎD

 

Zeynelabidin Zinar

Şoreşa Neteweyê Kurd a bi serokatiya Şêx Seîdê Pîranî, li ser daxwaza Rêxistina Azadî dest pê bûye.
Roja 25ê Hezîrana 1925an dema ku Şêx Seîdê li herêma Deriyê Çiyê ya Amedê, digel 46 hevalên wî xeniqandine, serleşkerekî Erebê Mêrdînê bi payeya “başçawîş” kursî ji binê nigên Şêx Seîd kişandiye. Demekurtekê şûnde hêzên Kemalîzmê cenazeyê wî gorbihiştî digel wan 46 hevalên wî, birine li cihekî nediyar binax kirine.
Tê gotin ku cenazeyên wan şehîdan, di nêv barîgeheke leşkerî ya li nêzê Deriyê Çiyê binax kirine. Û avahiyeke sinemayê jî li serê ava kirine.

 

Di van salên dawîn de cihê wê sinemayê kirine navendeke bazîrganî û marketeke pir mezin a dewlemend jî di binê balaxaneyê de vekirine. Taqên jorê jî, şoqeyên malbatan bûne. Lê di erdheja 6ê Sibata Îsal de, ew avahî bi derbekê rûxiyaye û xisareke mezin jê çêbûye. Lê avahiyên li dorê, xisar nedîtine.
Berî xeniqandina Şêx Seîd, komîteya Dadgeha Îstiqlalê, di nava xwe de şêwirîne û weha biryar dane:
“Li vê herêmê eşîra herî xurt, ya Haco Axayê Hevêrkî ye. Em ê bi dostanî wî bînin Diyarbekirê û soz bibinê ku em xisar nadin malbata wî û eşîra wî, bila ew jî kursiyê binê nigên Şêx Seîd bikişîne. Hingê wê Kurd bi hev bikevin û hevûdu bikujin…”
Lê belê Haco Axa û çend eşîrên dî, di rê de bûne ku herin alîkariya Şoreşê. Dema ew gehane nêzê navçeya Çinarê, xeber wergirtine ku Şoreş rûxiyaye û Şêx Seîd jî hatiye girtin. Hema ji wire ew vedigerin û bi çend kesên xuyanî re rast diçin binxetê.
Sal 2007 yan jî 2008 bû, ez li Hewlêrê mêvanê Şêx Şerîfê kurê Şêx Nexşî bûm. Axaftina min û wî, her li ser Şoreşa 1925an û bapîrê wî bû. Şêx weha gote min:
. Dema Şêx Seîd û hevalên wî xeniqandine, leşkerekî amirhêzê cendirmeyan bi payeya “başçawîş” kursî ji binê nigên Şêx Seîd kişandiye. Piştre mukafata wî, keçmameke min a 8-9 salî jî wek diyarî dane wî.
Ew başçawîş keçmama me biriye û wenda bûye. 7-8 sal berî niha ew keçmam bi tena sere xwe hatiye Amedî û xizmên xwe dîtine. Jê pirsî ne ku ev e 75-80 sal in, çima ew nedihat virê? Gotiye:
. Mêrê min nedihişt ku ez werim. Du kurên min hene, mêrê min got “Eger tu herî Diyarbekirê û Kurd bi te bihisin, dê werin min û herdu kurên me jî bikujin.” Piştî ku ew mir, hêj nû va ye ez hatim.
Bêguman hin xal di tarîtiya mêjû de mane û zelal nebûne. Ew xal çendî ku piçûk in jî, lê belê kilîla vekirina deriyan in.
Bi hêviya lêkolîneke berfireh li ser babetê.

31/ 07/ 2023. 13:16

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Salih Cefer



Qedexebûna zimanê kurdî bi salên dirêj bû sedema paşketina hemû cûreyên wêjeya kurdî û bi taybetî jî ya zaravayê kurmancî.
Tevî ku di van salên dawî de li gelek alîyên Kurdistnê rewşa wêjeya kurdî (kurmancî) bi pêşve çûye jî, lê hîn pêwîstîya bi pêşveçûnên bêtir heye.
Kanîyên pêveçûnê pirin, yek ji wan…

Ebdûlazîz Qasim

 

Ji demê hatina Ehmed El-Şerih li ser desthilata Sûriyê, piştî hilweşîna rejîma Esed di 8ê çileya sala borî de û heta îro, bi carekî rewş û rastiya Sûriyê ya civakî, cugrafî, siyasî, etnîkî û olî tê paşguh xistin, bi taybetî hebûna gelê Kurd bi carekî tê paşguh xistin, her bigire…

Amadekirin û kurmacîkirina tekstên stiranan: Ednan Bedreddin

 

Mezher Xaliqî yek ji navdartirîn hunermendn kurd ên sedsala bîstan e. Ew di sala 1938 an de weke zarokê malbateka kurd a oldar li Sune (Sanandaj) hatiye jiyanê. Behremndiya Xaliqî di warên goranîgotin û werzişê de ji salên dibistana seretayî ve derketine pêş. Her di…

Ebdûlazîz Qasim

Di dîroka navçeyê de, hîç erdnîgariyek bi navê Tirkiyê nîne, û deweta Tirkiya li ser sextkariya dîrokê û talankirin, qirkirina Kurd, Ermen û Yonaniyan û herwiha li ser dagîrkirina beşeke mezin ji xaka kurdistan, Yonanîstan, Qubirstan û Ermenistanê hatiye avakirin.

Projeyên Tirkan her ji destpêka xwe ve û heta…