Kevoka gerdenkirî (Ibnil Mûqeffa)

W: Selam Darî

Şah Debşelîm ji feylesûf Beydeba re got: te bihîstiye serpêhatiya du hevalên hijhevkirî , ku yekî derewîn ew jev dûrxistin , û rewşa wayî dawiyê çawa çêbû ?
De ji min re bêje ser destbirakan bê çawa dan û standina wan destpê dike , û kêfa wan pevre tê.
Feylesûf got: mirovê hoşmend biratiyê bi ti tiştî nade , û bira bihevre alîkarin ser riya qenciyê , û li bir dilê hev didn di demên sonseret bi serê mirov de bên.
Û mînaka vê yekê serpêhatiya kevoka gerdenkirî , cird  , xezal û qijakêye .
Şah got: ew çawa bû ?
Beydeba got : li deverekê bi navê Sekawendcînê , li cem bajarê Dahir , cihek heye nêçîr lê pire , û nêçîrvan di çinê , li wê deverê dareke pirçuqlî heye , û pelên wê li hev  geryane , hêlîna qijakekî di darê de heye .
Rojekê ji rojan : qijak di hêlîna xwede ye ,  dît nêçîrvanekî bê pergal û cirnexweş tor li ser milê wiye . û darek di destan deye , bi alî darê de tê .
Qijak jê tirsiya , û got : ((ev mirov hatiye vê deverê ku min tune bike .
de ezê di cihê xwede bim û binêrim : bê evê çi bike ?))
nêçîrvan di cih de tora xwe veda genem li ser reşand û li nêzîkî wê xwe veşart . gelek dem derbas nebû ta kevokek bi navê gerdenkirî hat , û pêre gelek kevok hebûn , kevoka gerdenkirî seroka wan bû , haya wan ji torê nema , hatin genim xwarin , û hemû ketin torê de . nêçîrvan bi kêf û işq hat . her yek ji kevokan li bennê torê di xebite .û her yekê ji wan di xwest xwe rizgarke .
ya gerdenkirî got : ne tirsin emê rizgar bibin ,lê bila kes ji me xwe ji kesî çêtir nebîne  , divê em alîkariyê bi hevre bikin . û em bi hevre  rahêjin torê . û bi vî awayî emê tev rizgar bibin . rabûn rahiştin torê û bilind kirin , û bi asîmananve birin .
nêçîrvan hêviya xwe ji wan nebirî û guman dikir ku wê nêzîk bikevin .
Qijakê got : ezê li pey wan bim da ez bibînim ka wê çi çê bibe ?
Kevoka gerdenkirî nêrî ku , nêçîrvan li pey wan e , ji lewra ji kevokanre got : ((ev nêçîrvan ji pey me venagere , û dixwaze me bigire , eger em bi ezmanande bifirin , em ji ber cavê wî nakevin , û ewê her û her li dûv me be . lê ku em têkevin nav avayiyan  emê ji ber cavê wî winda bibin . û ewê vegere . û li filan deverê Curdek heye ew destbirakê min e ,eger em xwe bighîninê ewê torê pare bike .))
Dibê wek ku ji wanre got bi cih anîn û bi ya  wê kirin . Nêçîrvan bê hêvî bû ¸ û vegeriya . lê qijak her li pey wan e .
Gava ku kevok gihan cihê curd kevoka
girdenkirî ferman da kevokan ku dakevin , gava daketin , dîtin ku rebenê curd ji tirsa sed qul çêkirine . ya gerdenkirî bi navê wî bangkirê , navê wî ” Zîrek ” bû . curd lê vegerand : tu kiyî ? got : ez hevala te kevoka gerdenkirîme . curd bi lez hat û jê pirsî . kê te xist vê davkêde ? lê vegerand : ((ma tu nizanî çi tiştê xêrbe yan jî şerbe qeder e , û qeder tê serê wî kesê ku li ser hatiye nivîsîn , vêce qederê ez xistim vê davkêde . û kesê ji min xurttir û mezintir ji ber qederê xilas nabin , û qeder gelek
caran heyv û rojê jî xirab dike . eger qedera wan wisabe.))
dibê curd bi dinanê xwe dest bi vekirina girêka lingê ya gerdenkirî kir . ya gerdenkirî got : girêkên hemû kevokan veke ,û paşê were ya min veke , û her vê peyvê ji curdre carî dike . lê curd guh lê nake , belê gava ev gotin gelekî dubare kir . curd gotê : te gelekî ev gotin carî kir , tu dibê qey cane te li nig te nebuhaye , û tu rehmê li xwe nake , û mafê canê te li nig te nine . gotê : ez ditirsim tu dest bi girêka min bike û tu bi weste , û tu nema girêkên kevokên dî veke , lê ez dizanim eger tu dest bigirêkên wan bike û ez bimînim dawî tu dê nerazîbe ez bimînim di toreyê de çiqasî tu westyayîbe jî .
curd gotê : ev e ya evîna min ji te re bêtir dike . Di virde curd tore tev pare kir ta tewa kir . û ya gerdenkirî û kevokên pêre tev derketin ji torê .
Selamdari@yahoo.com

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Fewaz Ebdê

 

Di destpêkê de

Milet ji henasên xwe

cawekî ji hevrêşim dihûna;

Li aliyekî rokek pêve didrût û

li aliyê din lîlandineke dengketî.

Bi hajixwebûn

pêlav di ser siya şehîdan re dimeşiyan

mîna ku xak bi bîranîna wan re…

Salih Cefer



Qedexebûna zimanê kurdî bi salên dirêj bû sedema paşketina hemû cûreyên wêjeya kurdî û bi taybetî jî ya zaravayê kurmancî.
Tevî ku di van salên dawî de li gelek alîyên Kurdistnê rewşa wêjeya kurdî (kurmancî) bi pêşve çûye jî, lê hîn pêwîstîya bi pêşveçûnên bêtir heye.
Kanîyên pêveçûnê pirin, yek ji wan…

Ebdûlazîz Qasim

 

Ji demê hatina Ehmed El-Şerih li ser desthilata Sûriyê, piştî hilweşîna rejîma Esed di 8ê çileya sala borî de û heta îro, bi carekî rewş û rastiya Sûriyê ya civakî, cugrafî, siyasî, etnîkî û olî tê paşguh xistin, bi taybetî hebûna gelê Kurd bi carekî tê paşguh xistin, her bigire…

Amadekirin û kurmacîkirina tekstên stiranan: Ednan Bedreddin

 

Mezher Xaliqî yek ji navdartirîn hunermendn kurd ên sedsala bîstan e. Ew di sala 1938 an de weke zarokê malbateka kurd a oldar li Sune (Sanandaj) hatiye jiyanê. Behremndiya Xaliqî di warên goranîgotin û werzişê de ji salên dibistana seretayî ve derketine pêş. Her di…