Mirov û ziman

Beşîr Mele
mizgin56@gmail.com

Ziman di danasîna tevaya zimanzanan de li ser yek xalê li hevhatinek heya , ku ziman mîna endamekî herî bigehîne ko tevaya regezên pêwîst di pêşketin, avakirin û parastina civaka mirovan de hildigire.ziman nayê nasandin bi şêweyekî bi tenha dûrî têkildaryên mirov,ev yek di çespîne ku ziman wek celb jî li gor ziman û şêwezarê kurdî ku endamek ji leşê mirove .çawa ku wek mirov bi ziman li gel endamên dîtir wî tekmîl dikin û ji jîndarên dîtir wî cûda dike .weke danasîna navdêr ku insan nîşan dike “mirov lawirekî bêjere”ev nîşana giringiya ziman û vedîtina bê hempaye di seranserî dîroka mirovatyê de, di gewdekirina hebûna mirov de ji alyê felsefa zimên de, ku bi ziman bûye mirov .
Her weha bi vê ve girêdayî ziman rola sereke di nasnama netewe û miletan de dilîze,ji bo nasîna miletekî ne gengaze dûrî zimanê wî encamên zanistî bi destxîne,û ji bo şîrovekirina jiyana miletkî  dîsa lêkolîn gerekdarî zimanê wî dibe.
rewşa zimanê kurdî ji sdemên tunebûna azdaya sîyasî û civakî di vê serdemê de ,astengên cedî û bi tehlûke bi xwere tîne holê,bi tevayî  rêvebiryên serdestyê li kurdan dikin, netenê kurdan ji mafê  qanûnî û siyasî  mehrûm dikin, heta bi yê xwezayî jî wek: ziman bi her cûre û rêbazên dervî mirovatyê zimanê kurdî qedex û nizim dikin.Ji hêleke dîtir kurd bi xwe, xwe asîmilesîon dikin û bi xem sarî nêzîkî pirsa zimanê xwe dibin,û hinek jî tenê ziman weke amûreykî dibînin ,giringî û felsefa zimên di parastina kesayetyê de ne hatiye demukrete kirin tenê di asteke pir bi çûk de di nav hin rewşenbîr û entellektuelan  de ku qîrên wan nagihên her qadan,ev yek tenê ziman ji tehlûkeyên winda bûnê rizgar nake. Bi tevayî pirsa ziman bi xîreta çanda bîrî netewî ve girêdayî ye ,demukretbûna nirxên ziman û hezkirina wî zortirîn şoreşe ji bo mejyê gelî kurd ji bil hin deveran ev yek ji bo kurdên bakur û metrepolan xalek girîng û bingehîne ,hêjayî lêkolîn û lêpirsînên zanistîne.
Bi boneya sal vegera cejna zimanê kurdî û deranîna kovara Hewarê weke îroj bû ,ku KNK kongera netewa kurdistan di sala 2006-5-15 ,ev roja bi watedar weke cejnas zimanê kurdî nirxand.Hêvî eve ku ev roj ne tenê bi şêweyekî pîrozbahî bi sînor bibe û tenê di asta entellektuelan de bi mîne , bi rêça çapemenî ,televizyon û her derfet bêtin tirxan kirin ji bo ev roj wegere rojek bi bandor û cîhê xwe di hizr û ramanê gelê kurd de bigire,û xwedî li cewherêa xweyî bedew derkeve û wê bi parêze. Bi taybet jinên kurd dikarin rolek mezin di vê derbarê de bilîzin û cîlekî bi zimanê kurdî resn şîrbidin….

              15/5/2009

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Fewaz Ebdê

 

Di destpêkê de

Milet ji henasên xwe

cawekî ji hevrêşim dihûna;

Li aliyekî rokek pêve didrût û

li aliyê din lîlandineke dengketî.

Bi hajixwebûn

pêlav di ser siya şehîdan re dimeşiyan

mîna ku xak bi bîranîna wan re…

Salih Cefer



Qedexebûna zimanê kurdî bi salên dirêj bû sedema paşketina hemû cûreyên wêjeya kurdî û bi taybetî jî ya zaravayê kurmancî.
Tevî ku di van salên dawî de li gelek alîyên Kurdistnê rewşa wêjeya kurdî (kurmancî) bi pêşve çûye jî, lê hîn pêwîstîya bi pêşveçûnên bêtir heye.
Kanîyên pêveçûnê pirin, yek ji wan…

Ebdûlazîz Qasim

 

Ji demê hatina Ehmed El-Şerih li ser desthilata Sûriyê, piştî hilweşîna rejîma Esed di 8ê çileya sala borî de û heta îro, bi carekî rewş û rastiya Sûriyê ya civakî, cugrafî, siyasî, etnîkî û olî tê paşguh xistin, bi taybetî hebûna gelê Kurd bi carekî tê paşguh xistin, her bigire…

Amadekirin û kurmacîkirina tekstên stiranan: Ednan Bedreddin

 

Mezher Xaliqî yek ji navdartirîn hunermendn kurd ên sedsala bîstan e. Ew di sala 1938 an de weke zarokê malbateka kurd a oldar li Sune (Sanandaj) hatiye jiyanê. Behremndiya Xaliqî di warên goranîgotin û werzişê de ji salên dibistana seretayî ve derketine pêş. Her di…