Gelo kurd ji ku hatine…?

Zahra Ramadan

Gelek bîr angaştin ji hev cûde hene , ji ber gelekî binyad
Hînd-Ewropîne tê îdîakirin ku bapîrên kurdan Medî ji Ewropayê koç kirine
Qafqadysyê û di ser Hezarê re xwe gihandine vêderê. Wextekê ev tez gelekî li
ser zar û ziman bû.Lê ev tenê wekî îdîa me nehat çespandin. Danerê vê tezê
dîrokzanên Ewropî yên ayenparên bûn. Lê wan nekarî vê angeştê bi belgeyan
biçedpînin. 
Texmîna Zal ew e ku pêşiyên kurdan. 
Hurî ( B.Z 2500-1500)Mîtaniya neviyên wan
Mîtanî( B.Z 1500-1250)
Naîrî ( B.Z 1250-900)
Urartu( B.Z 900-600)
Med ( B.Z 750-550)weke qraltî û konfederasyonên eşîran jiyane. 
Gelê kurd ê komageneyê zimanê koçerî û gundewariyê zarên kurdî bi kar tînin. Jiderkên wan ên nivîsê kêm in lê ev nayê wê maneyê ku tunebe. Di gelek belgeyên li Serêkaniyê, Amûdê û Nisêbînê hatine vedîtin de berdest bûye ku B.Z1500 de zimanê nivîsê kar pê hatiye kirin.
Dîroka komên ziman ên tên zanîn B.Z dora salên 20 hezarî de dest pê dike.
Bi cîbûna zimên re li pêşketina hilberînê dike û ev jî civakbûnê derdixe astek bilind. 
” Ar û ard di sumerî de tê wateya zeviye cotê an jî zevî, ji ber ku qûntarên Toros-Zagrosan yên li wirê dijîn ku ji wan re Hurît tê gotin ditandiye”.
Piştî Sûmeran êdî dîrok ji qeydên nivîskî dikare bête şopandin. Çiraya dîrokê ya nivîskî de li deverên cihê cihê yên Kurdistanê pêkhatiyên weke Hurî, Gutî, Kasti, Mîtanî, Naîrî, Subarto, Urartu, Med, komagene li ser doşkê dîrokê xuya dibin. 
Şûnawara Tel-Xelefî ku navendeke çand û hûnerî yê Hurî-Mîtanî ye .
Libaşûrê serkaniyê çemê Xabûrê û di navbera bajarê Mardîn û Mûsil de cîh digre.

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Li kurdistana Başûrêrojava gelek bûyer û pêşhateyên siyasî diqewmin, ku bandora xwe raste rast li ser bizava netewiya Kurdistana Başûr heye.

Li kurdistana Başûrêrojava tenê ENKS û PYD- YPG nînin, ji derveyî wan gelek rêxistin û partiyên siyasî yên tekoşer û xudan dîrok û ezmûn jî hene, ku pêwist û giringe, em…

Tengezar Marînî

Hermeneutîk û post-hermeneutîk du têgehên bingehîn in di felsefe û zanistên mirovî de, ku bi têgehiştin û şîrovekirina heyber, wate û diyardeyên çandî ve girêdayî ne. Li vir taybetmendî û cûdahiyên di navbera van her du rêbazan de hene:

Hermeneutîk. Xislet û taybetmendî:

Pênase:

Hermeneutîk…

İSKAN TOLUN Köln:

Niha jî min dest bi xwendina pirtûk a şairê nemir Cegerxwîn kir. Ez bawerim ko ez wê pitûkê baş bişopînim wê nivîsa min e bi zimanê dayîkê gelek bi pêş keve. Pirtûk nûye, tîpguhêztine û wisa xwîya dike ko gramera zimanê kurdî baş bikar anîne. Destê wan sağ be!..

<p...

Şîlan Doskî

 

Çiyayên Kurdistanê di biharê de ji nû ve şiyar dibin. Piştî mehên dirêj ên zivistanê, giyayên kûvî li her derê şîn dibin, ku bi sedsalan beşeke girîng a çanda kurdî ne.

Ew ne tenê di çêkirina xwarinê de têne bikaranîn, lê ji ber taybetmendiyên xwe yên dermankirinê jî…