Gelo kurd ji ku hatine…?

Zahra Ramadan

Gelek bîr angaştin ji hev cûde hene , ji ber gelekî binyad
Hînd-Ewropîne tê îdîakirin ku bapîrên kurdan Medî ji Ewropayê koç kirine
Qafqadysyê û di ser Hezarê re xwe gihandine vêderê. Wextekê ev tez gelekî li
ser zar û ziman bû.Lê ev tenê wekî îdîa me nehat çespandin. Danerê vê tezê
dîrokzanên Ewropî yên ayenparên bûn. Lê wan nekarî vê angeştê bi belgeyan
biçedpînin. 
Texmîna Zal ew e ku pêşiyên kurdan. 
Hurî ( B.Z 2500-1500)Mîtaniya neviyên wan
Mîtanî( B.Z 1500-1250)
Naîrî ( B.Z 1250-900)
Urartu( B.Z 900-600)
Med ( B.Z 750-550)weke qraltî û konfederasyonên eşîran jiyane. 
Gelê kurd ê komageneyê zimanê koçerî û gundewariyê zarên kurdî bi kar tînin. Jiderkên wan ên nivîsê kêm in lê ev nayê wê maneyê ku tunebe. Di gelek belgeyên li Serêkaniyê, Amûdê û Nisêbînê hatine vedîtin de berdest bûye ku B.Z1500 de zimanê nivîsê kar pê hatiye kirin.
Dîroka komên ziman ên tên zanîn B.Z dora salên 20 hezarî de dest pê dike.
Bi cîbûna zimên re li pêşketina hilberînê dike û ev jî civakbûnê derdixe astek bilind. 
” Ar û ard di sumerî de tê wateya zeviye cotê an jî zevî, ji ber ku qûntarên Toros-Zagrosan yên li wirê dijîn ku ji wan re Hurît tê gotin ditandiye”.
Piştî Sûmeran êdî dîrok ji qeydên nivîskî dikare bête şopandin. Çiraya dîrokê ya nivîskî de li deverên cihê cihê yên Kurdistanê pêkhatiyên weke Hurî, Gutî, Kasti, Mîtanî, Naîrî, Subarto, Urartu, Med, komagene li ser doşkê dîrokê xuya dibin. 
Şûnawara Tel-Xelefî ku navendeke çand û hûnerî yê Hurî-Mîtanî ye .
Libaşûrê serkaniyê çemê Xabûrê û di navbera bajarê Mardîn û Mûsil de cîh digre.

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Qado Şêrîn

Wek van rojan, temenê pirtûka “Mihemed Şêxo Huner û Jînenîgarî” dibe du sal.

Dema diyarî dost û hezkiryan dikim, dinivîsim: “Pirtûk berhema keda Mihemed Şêxo ye”. Ji bo min ev rastî ye, ji ber tiştekî min di pirtûkê de tune. Min gotar, lêkolîn, portrêt, note, stran, helbest û awaz…

Pêşeroj Cewherî

Welatê min welatê min

Evro çend roje agire

Li himber faşîzma tirkan

Gel berxwedan û bergire

Welatê min wa Rojava

Welatê min evîna te

Doze ji dil dernakevî

Bidest dijmin ve bernadin

Agir bë te min…

Dildar Xemrevîn

Di destpêkê de ez spasiya mamoste û nivîskarê hêja û giranbuha Ezîz Xemcivîn dikim li ser diyarîkirina romana wî „Zabêl Ey Ermenî Me!“ ji bo yî min , ev yek jî cihê şanaziyê ye ji bo min.

Di pêşiyê de ez ê têbîniyekê ji we re bidim xuyanîkirin…..

Merwam Mistefa-Bavê Zozanê-

Amûdê bajarekî piçûkî dev li ken e, bi nav û deng e, li Rojavayê Kurdistanê ye, nêzî sînorê dewleta Tirk e. Bakurê rojhilatê Sûriyê ye, bi herêma Qamişlo ve girêdayî ye û bi parêzgeha Hisîça ve, dora 35 km ji Qamişlo dûr e, wisa jî 80 km ji parêzgehê…