Ziman


Xalid Cemîl Mihemed

1. Rewşa Zimanê Kurdî
Gelê Kurd, bi dirêjiya dîroka xwe, ji bo jiyan, serxwebûn, nasname û hebûna xwe liber xwe daye û hêj di wê kêferatê de berdewam e û ketiye warekî, ku bi hemû erk û belgeyan mafên xwe yên yasayî, mirovî û neteweyî bisepîne, di nav de jî xebata di ber ziman…

Merwan Berekat

Ziman giyanewerekî zindî ye, ew jî mîna mirov tûşî nexweşiyan dibe, lawaz dibe û carina jî dimre. Belê ev rastiyeke dîrokî ye, ji ber wê jî zor pêwîst û girîng e, ku bendewarî bi hemû warên jiyana zimên bibe, taku ew ji nexweşiyan were parastin, û li gor demê rola wî hebe. Dema ku…

Merwan Berekat

Ji aliyê zimanzanan ve gelek lêkolîn û bîrdoz ji bo rêxstkirina watezanînê – watesaziyê – (sîmintîk ) hatine kirin, û hin ji wan ev in:

1Lêkolîn ji bo jêder û guhartina wateyên bêjeyan: Di hemû

zimanan de û li gor serdemên dîrokî wateya gelek bêjeyan hatine guhartin. Eger mirov li jiyana zimanê mirovahiyê vegere û wê…

Senar (Mûsa Qulîkî Mîlan)

Birastî hinek kes di vê cîhanê de henin ku, serkaniya bereket û şanaziyê ne. Ev bereket û şanazî ne tenê ya neteweyekî û welatekî ye; belkî ya timê cîhanê û mirovatiyê ye. Herusa mirina wan kesan jî ziyaneka mezin e, ne tenê bona neteweyekî û welatekî; belkî timê cîhanê ziyanê jê dibînin.

Malbata…

Senar (Mûsa Qulîkî Mîlan)

Hinek taybetmendiyên erênî ya rênivîsa kurdî-latînî henin ku, dibin sedemê bedewbûn, tekûzbûn, pêşketîbûn û serxwebûna wê rênivîsê. Herwekî nivîskarê hêja Bavê Nazê[1] jî amaje kiriye; hinek ji wan taybetmendiyan û pirsgirêkên elifbêya kurdî-erebî wiha ne:

1- Elifbêya kurdî elifbêyeka fonêtîkî ye, ango her tîpek ji bilî pevdenga (xw)’yê, nîşana dengekî ye. Ji ber vê…

Senar (Mûsa Qulîkî Mîlan)

1- Herwekî zanyar Mîr Celadet Alî Bedir Xan destnîşan kiriye, di zimanê kurdî de teşdîd, yan şide ( ّ ) tine. Bi gotinaka din tîpek du caran pey hev nayê bilêv kirin. Gorî baweriya me, divê peyvên erebî yên şidedar jî di zimanê kurdî de bêyî şideyê bên nivîsîn.

Weke: Milet, Mihemed, Êzedîn, Cinet.

2-…

 
Hoşeng Nîzar Nûh

“Ez ê yan Ezê herim”; “Min ê yan Minê”; “Ehmed ê were” yan “Ehmedê were” û hwd…?

Heke em amraza dema bê ‘ê/dê/yê’ bi cînavk an navdêr ve binivîsin, çi dibe?

Gelo hevokên A. yan ên B. rast in, çima?

A. Ew ê pirtûkê bixwîne.

B. Ewê pirtûkê bixwîne.

A. Wî/Wê yê bigota…

B. Wîyê/Wêyê bigota…

“ê”amrazek e, alîkarîya avakirina dema bê dike, loma ew ne tewang e, ne jî veqetandek e, anku ne paşpirtikek e, tu sedem tuneye…

Samî Mela Ehmedê Namî

Pirtûka DERSÊN KURDÎ, pirtûkeke xwendinê ye, bi pênûsa mamoste Heqî Balte hatiye nivîsandin.

Mamoste Heqî di bin navê ”çend gotin” de van mamostên birêz bi nav dike û dibêje:

”Mamosteyên hêja Ahmed Tîgrîs, Nîzametîn Akkurt, Dersîm Tekeş, Gabar Çiyan û Yusef Erden bi pêşniyaz û alîkariya bêhempa ev pirtûk têkûz kirine. Ez ji bo alîkariya wan…

 
Senar (Mûsa Qulîkî Mîlan)

Herwekî tê zanîn, çêkirina rêzê (xet) destkefteka mezin a mirovan e. Gelê kurd jî di vê destkefta girîng de xwedan pişk û par e. Ji mêj ve rûniştvanên rêzeçiyayên Zagros û Toros nivîsîne û xwandine. Gorî belgeyên dîrokî û baweriya ziman-nasan , kurdan di dirêjaya dîrokê de ji bilî bikaranîna elifbê û…

Merwan Berekat

Zimanê her miletekî, ji bo wî mayîn, parastin û taybetiyeke netewî ye. Dema miletek zimanê xwe yê netewî ji bîr bike, û zimanekî din bi kar wîne, nasnama wî ya netewî namîne, ew milet dihele û nema wek neteweke serbixwe dimîne, ango em kanin bêjin: Ji berî xaknîgariyê; ziman welatê netewî ye.
Dijmin û xêrnexwazên…