Mizgîn Hesko
Avrêl. Nîsan. April. Bihara navîn
Bi Ferensî: Avril.
Bi Yûnanî: Aphrodite.
Avrêl yan jî“ Nîsan „ ku bixwe meha çaremîn ji salnameya zayînî ye û li gor bav û kalên me, ew Bihara navîn e. Tekez û li gor wan, di salê de, çar demsalên hene û her demsalek,xwedan sê mehên xwe ye û wiha rewşa bayî û pileya germê di her mehekê de, cudatir ji ya dinê ye û bandora vê yekê li ser zevî û demên kesixandina rezî û çandiniya tovî pir balkêş e.
Bi wateya Xwedawenda evîn û ciwaniyê. Ango ew navê xwedawenda evîn, hezkirin û ciwaniyê di mîtologiya wan de werdigire.
Her wiha ew yekek ji Xwedawendên Olympê ye.
Nisannu jî meha yekemîn e ji salnameya Babylonê û bixwe navekî Suriyanî ye û Ereban heman nav xebitandin û ti guhertinên mezin lê nekirine.
Di vê mehê de, werz bihar e. Êdî tîrêjên roja geştir dibin û ji lewra şaxên daran der tên û bişkoj difetiqin. Wiha jî şaxên piraniya darên sews û fêkî û mêwên tirî û tekez yê behîvan jî.
Li gor hin agahiyan, binavkirina „avrêl“ a kurdî, hinekî nuh e û ne Ji mêj ve ew tête xebitandin. Dibe ku ew ji Avril a Ferensî, yan ji jêdera xwe a Yûnanî „ Aphrodite“ hatibe.
Her wiha bîrdozeke din jî tête holê ku ew, vê binavkirinê vedigerîne hin jêderên xuro Kurdî.
Di vê mehê de û piştî ku berf û qeşa ya li serê zinar û çiyayan dibişive, careke dinê ew ber bi rêlkan ve diherike û wan darên tî, têr av dike.
Dêmek: Rêlik ( Rêl. Rêlk ) tê bi wateya daristana çiyê û wiha avrêlik, ku ji/ Av û Rêlik / dariştî ye û wiha bi hev re yek têrma nuh misoger dikin. Ango ev du gotinên xuro bi Kurdî, bêjeyeke nuh pêktînin.
Av + Rêlik= Avrêl.
Hêjayî gotinê ye, ku di vê mehê de, li deşt û zozanên Kurdistanê Nîsanok wiha bi rengê xwe ê sor û kubar dibişkivin. Xecxecok wiha û li hin deveran geh dibe nîşana xwîna pakrewan û şehîdan û geh dibe sîmbola evînê û di rojên cejnan de ew tên berhev kirin, wekû cejna Çarşema serê nîsanê.
Ev kulîlk xwedan hilm û bîneke dijwar û taybet e. Bi giştî ne bîn xweş e.
Li her herêmeke Kurdî, navê heman kulîlka pir bedew û xweşkok, tête guhertin. Bi dîtina min ev guhertin û binavkirinên rengê, reng û sebart bi zaravayên Kurdî ên pir, dewlemendiyê didin zimên û tekez ha li vir, divêt ku careke dinê, em wa agahdar û hişiyar bin, ka çendîn zimanê me kûr û berfereh e.
Ji navên vê kulîlka pir nazik û hestiyar jî û bi Kurdî.
– Gullale sûr. Bi soranî.
– Xecxecok
– Gangulok
– Bûkok
– Bûkilok
– Gulbûk.
– Bûka baranê
– Sersork
– Batînok
– Xecîcok
– Xilinzer.
– Şeqşeqo.
– Gula nîsanê.
Li Ewropayê û ji ber rewşa bayî û seqaya cuda, êdî Nîsanok di meha Pûşperê de tê dîtin.
01. Avrêla ( Nîsana ) 2024 z.
