Plana Tirk, Iran û Sûriye û bi çarenivîsek hevpar re rûbirû ne

Mahir Hesen

Di sala 1970-an de, dema Partiya Baas bûdesthilatdar û “pêvajoya demografîkî” li devera Kurdîpejirand, û ji bo berjewendî û xwezayîbûna MalbataAlasad asankarî peyda kir. Ji ber vê yekê wî gelekmalbatên Ereb anîn û ew li ser erdnîgariya kurdîtomar kirin da ku pêşgotinek dîrokî bide wan, û rêveberiyê xist destên wan de.
Di statîstîkek fermî de ku di sala 1985 -an de hateweşandin bi sernavê “Sûriye di hejmaran de” têxuyang kirin, ku rêjeya belavbûna nasnameyahemwelatiyan li Sûrî diyar kir. Erenên Sunî di rêzayekem de hatin, û hejmara wan gihîşt%76, û elewî%11.5 û Xirîstiyanan%8, di rêjeya Dirûzangihîşt tenê%3, û Erebên Şi’î di asta herî jêrîn de bû, bi rêjeya%1.4. Bêyî ku bê gotin ku li Sûriyênasyonalîzmeke din bi navê Kurdan heye

 

Di destpêka serdema Beşar Esed de, rejîma Sûriyênêzîkbûnek mezin bi Tirkiyê re nîşan da û derî li berçalakiyên hukûmeta tirkî û piştgiriya wê ji bo şerêKurdan, û him ji bo belavkirina prensîbên hevrayî di şerê Kurdan de vekir. ku tevgera Kurd hem li Sûriyêû hem jî li Tirkiyê lewaz û têk biçin.
Piştî ku wî welat bi rê ve bir, sînor hatin vekirin û semînerên hevbeş bi rê ve birin. Û gelek serdan jiherdû aliyan ve bûn.

Gelo ev têkilî berdewam bin?!
Dive bersiva min dirêj be lê ez ê zelal bikim û dûr û dûr lê binerim. Di destpêka Adara 2011an de, MiletêSûrî daketin kolanan, û ji bayê Bihara Erebî ya ku wêdemê li rojhilata navîn diherikî bandor bûn.

Rejîm ji beylî hêzên xwe di rûbirûbûnaxwepêşanderan de ,çekdar ji derveyî Sûriyê jî bikaranî.  Li gorî agahdariyan û çavkaniyan diyar dikin kuzêdetirî 30 giropên çekdar hene. Iranê yekserpiştgiriya rejîma Beşar Al-esed kir ji bo parastinaberjewendî û bandora xwe li rojhilata navîn û bi karanîna pirojeya Hîlal Al Şi’î.
Ev Girup jî Pasdarên Iranê, û hêzên HizbullahaLibnanê û hejmareke din yên Şi’î hatin Sûriyê û li gorî daxuyanên Iran û hin rêberên wê, Sûriyê yek jiparêzgehên wê dihesibîne tête nîşan kirin. Ev ji alîkîve, û him armanca Iran ku Dewleta Iraqê jî dorpêçbike û wê lewaz bike.

Îcar rola Tirkan ji bo Beşar û rêjîma wî çi bû?!

Li vir Tirkiye dest pê kir ku tevahiya xelkê Gund û bajarên Kurdan dersînor bike, û cihên wan bo wêbuye armanca sereke ya guheztina pêkhateya deverê.

Rejîmê gelek komkujî kirin, ku weke paqijkirinamezhebî hatin binavkirin, li Hums û gundewarêŞamê, ku bi koçkirina xelkên ereb bo bajarên kurdan, ku bû sedema guherîneke mezin di nexşeya nifûsê de.
Guhertina demografîk ku tê de tevahiya deverênEreban bi darê zorê ber bi bajar û gundên kurdan vekoç kirin. Iran şert dan ku bajar bi temamî ji

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Konê Reş

Wek ku eşkere ye ji şerê Çaldêranê/ 1514 ve, dest bi perçebûna Kurdistanê hatiye kirin.. Di pey Sykes Picotê/ 1916an de, Kurdistan bûye çar perçe.. Ji wê hingê ve Kurdistanî hewil didin ku Kurdistana xwe bikin yek perçe.. Tevî gelek berxwedan, serhildan û xwîn rijandinê.. Tevî banga Şêx Ehmedê…

Bavê Zozanê

Îro 07.09.2025 li almanyayê, bajarê Essen ê Yekîtiya giştî ya nivîskar û rojnamevanên Kurd li Sûriyê û Yekîtiya nivîskarên Kudistanê nûnertiya Europa simînareke bi rêk û pêk bo nivîskar Luqman Silêman lidar xistin bo emzekirina du pirtûkên wî yek jê Romana Qezerceb ê bû û ya din romana Siyamend û…

Zagros Osman

beşek ji siyasetmedarên kilasîk ê kurd, nemaze yên ku hişmendiya wan di salên 1960, 1970 û 1980an de çêbûye, hîn jî li ser ya xwe ne ku hişmendiya rabirdûyê dubare dikin, mîna ku çerxa demê li wê xalê rawestiya be. siyasetmedarên navbûrî bandora kûr a veguherînên dîrokî yên 35…

Narîn Omer

Malpera “Welatê me” ji bîst salan ve û heta niha jî dana xwe ya bê hempa di warê çand û wêjeya kurdî de didomîne.
Ew yek ji wan çend malperan e ku bê navbir û behnvedan weşan û beşdarbûna xwe, hem bi zimanê Kurdî û hem jî bi Erebî…