Serxet û Binxet

Berzo Mehmud

Weku em hemû dizanin Kurdistan zeviyeke coxrafî berfereye, ku piştî peymana Sayikispîko bi dû şerê cîhanî yê yekem de, hate parçekirin û kete bindestê sê miletên dîtir de: Ereb û Tirk û Faris, di nav çar sînorên dewletî de hate levakirin, ku parçek kete ber sînorê dewleta Tirkî de, û parçek kete ber sînorê Sûriyê, û yê sisiyan kete ber yê Îraqê, herweha yê çara kete navy ê Îranê de
Kurdistan weku welatekî mîrî û rismî  ji nav sînorên dewletî yên rismî hate windakirin. Lêbelê zevî her wek xwe ma, û miletê kurd jî her di cih û ware xwe de ma, bêy ku kiyana xwey siyasî hebê.
Miletê kurd di welatê xwe de ji ber vê yekê, perîşan ma, lê biser wilo de jî dev ji hebûna xwe weku dîrok û coxrafiya û ziman û taybetiyên xweyên netewî berneda, û di ser van sînoran re qevast û xwe lê nekir xwedî ligor ku jêhat.
Piştî danîna van sînoran, kurdên Kurdistana Tirkî, ji Kurdistana parçê Sûriyê re digotin: (binxet), û ji xelkên wêre digotin: (binxetî) ango yên bin xetê re ne. Mebesta wan jî ji xetê her sînorên kun û hatine danîn. Ji aliyê Sûrî ve, kurda ji parçê Kurdis- tana Tirkî re digotin: (serxet), û ji kurdên wê deverê re digotin (serxetî).
Lewre ev herdu têrmên coxrafî linik tevayîya kurdên herdû parçên Kurdistanê belav bû, ku ta roja îro jî berdewa-me. (serxet û serxetî) û (binxet û binxetî), weku du têrmên coxrafî ji aliyê kurdan tenê re têne naskirin û famkirin, ku ne Erebê Sûriyê, û ne Tirkên Tirkiyê wê dizanin. Ev taybeti ya hank u kurda bêhemdî xwe anî, wê yekê diyar dike ku kurd netewekî serbixweye, û ev sînorên dewletî yên peyma-na Saykispîko bi şêweyekî nerast û duristî hatine danîn, weha jî miletê kurd lê nebûye xwedî, lewre di zimanê wan de ev tişt ji xwere diyar bû bêy ku partiyeke siyasî ji wan re bêjê.
Herweha, kurdên parçê Kurdistana Îraqê û yên parçê Kurdistana Îranê dibêjin: (lem dîme) û (lew dîwe) ku her ev jî wateya (serxet) û ( binxet) di naveroka xwe de didin.
Lê, em bi hêvîne ku rojek werê Kurdistan wê bibê yek parçe, û ev bêdadiya han ji ser wan bête rakirin, û ne (serxet û binxet) û ne (lem dîwe û lew dîwe) ta ku ew jî wek hemî  miletên cîhanê li ser xaka welatê xwey xweş bi serbestî û serfirazî bijîn.
——
Jêder: kovara Helez / hijmar (1)

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Zara Salih

Bêguman, dema ku em behsa tovê bîroka hişiyariya neteweyî kurdî bikin, wê pêşî navê helbestvan û feylesûfê mezin Ehmedê Xanî (1650-1707),were ser ziman. Xanî tê naskirin mîna bavê hişiyariya neteweyî ya hemû Kurdan, ku eger em vê bîroka giring di çarçeweya dîrokî de binirxînin, wê Ehmedê Xanî bi sedê salan…

Mislim Şêx Hesen – Kobanî

Pêncî û çar salan di bin desthilatdariya malbata Esed de, gelê Sûriyeyê rastî cureyên herî hovane yên sitem û binpêkirina mafên mirovan hat. Hêzên ewlehiyê destê xwe li ser welêt teng kir, rejîma malxur ku rûmeta mirovan û mafên bingehîn paşguh kir. Di van salan de, sûcên…

Fewaz Ebdê

Piştî 25 sal di girtîgehê de qedandin, Dilo hat berdan, mîna ku demê ew di odeke zindanêyî bêpencere de jibîr kiribe. Bi giranî dimeşiya, weke yekî nû fêr bibe çawa bi rê ve here. Roka ku bêriyê kiribû li ruwê wî da, yekser destê xwe mîna sîwanekê di ser çavên…

Nivîsandin: Maad Feyad.. [*]

Wergerandina ji zimanȇ Erebȋ: Ebdilbaqȋ Elȋ

✅Ez li vir xwe ji netewetiya xwe ya Erebȋ bȇrȋ nakim, ji ber ku ev netewe bi min re ji dayik bûye û min ew berma girtiye, û hȇ xwîna min toza Necidȇ ya ku Eșȋrȇn me jȇ hatine hildigire.. Neteweya…