Sûriya – rêya ber bi demoqrasî û seqamgêriyê ve

Dr. Ebdul Hekîm Beşar

Şoreşa Sûriyê derbasî heyva xwe ya (15) an bû û tevî giranî û mezinbûna qurbaniyan, ku jimara şehîdan ser (10) hezar şehîdan ket ye û herweha bi dehên hezarên girtiyan û pêre jî wêrana aborî. û tevî pêdariya şoreşgeran û berxwedana wan hê rijêma Sûriyê serdeste li ser piraniya xaka Sûriyê û hewldanên ji bo hilweşandina rijêmê ta niha tev de serneketin .
Ji vê yekê, ji hemû hêzên opizisyonê tê xwestin ku li xwe vegerin, û em guman dikin ku rêya ber bi hilweşandina rijêmê û pêkanîna demoqrasiyetê, bi van xalên xwarê re derbas dibin .
Yek : yekîtiya opizisyona Sûriyê, û mebest jê ne yekirin û tevlîhevbûna  wan hêzane, lê belê, avakirina çarçovekê berfireh ku tevaya hêzên serekî yên opizisyonê li ser belgenameyeka siyasî li hev bikin, ku ew belgename nêrîna wan hêzan derbarî rengê dewleta Sûriyê ya piştî hilweşandinê nîşan bikê.
Didu : hebûna belgenameyeka siyasî ya xuya û eşkere, ku maf û daxwazên tevaya pêkhatiyên gelê Sûriyê yên netewî, olî û mezhebî bi ronahî tekez bikê û wan mafan di destorê de bi xwe ve bigirê , û bi hev re jiyana wan pêkhatiyan di hundirê Sûriyê de misoger bikê û herwisa wan dilniya jî bikê bi pêşeroja wan û ji wan re baweriyê  çê bikê ku ev hilweşandin di berjewendiya wan de ye .
Gelê kurd wek yek ji wan pêkhatiyên serekî. divê di wê belgenameyê de  danpêdaneka destorî bi hebûna gelê kurd wek pêkhatiyek resen û li ser xaka xwe ya dîrokî dijî pê bê kirin û pêre jî mafê wî yê çarenûsî di hundirê Sûriyaka fîdral de bê misoger kirin, û tevaya kiryarên şovînî yên di derheqa wî de hatîn kirin, bên rakirin .
 Û eger em E””””lewiyan jî wek pêkhatiyek dîtir yê gelê Sûriyê bibînin, û bi encama serhevde ketin û kombûna fakterên dîrokî û siyasî, hêlişt ku E””””lewî bibin beşek ji rijêmê û niha vekirina tayê girêdana di navbera wan û rijêmê de pêwîstiyeka istiratîciye. ji ber van her du egerên serekî:
1-E””””lewî hêza rêxistî ya serekî ye ku îro piştgiriya rijêmê dikê, her ewe dîsanê çavkaniya hêza wê ya bingihîn jî pêktînê .û vekirina tayê girêdana wê bi rijêmê re, nexwe hilweşandina rijêmê ye.
2-E””””lewî pêkhatiyek giringe di civaka Sûriyê de û ew pêkhatiyek niştîmaniye, û pêtviyê piştrastiyeka siyasî ye ku guhertin dê di berjewendiya wê de bê û ev yeke gereke di belgenameya siyasî de bê pêkanîn . ji ber vê jî pêtiviye ku danpêdan bi dewleta ne navendî ya siyasî û zanistî bê kirin,  wek piştrastiyek  ji tevaya pêkhatiyên Sûriyê re .
Sisê : hebûna piştrastiyekî ji komkara Erebî, dewletên hevgirtî û hêzên mezin yên ku çavdêriya wê belgenameyê bikin. û ev yeke  misoger bikê ku ew belgenama siyasî wê bibê bingeh ji destora Sûriya nû re.
Çar : peydabûna hersê fakterên pêşîn pêtviye xebat bê kirin, ta ku şoreşa Sûriyê bibê şoreşa hemû pêkhatiyên Sûriyê û ev şoreş tevaya xaka Sûriyê jî vegirê , û dawiyê bi vê yekê hemû çavkaniyên hêza rijêmê yên siyasî, aborî û mirovî wê bên ziwa kirin û ev yeke wê bibê egerê rûxandineka bilez û bez di nava dezgehên rijêmê de .
Pênc : fakterên ji derve, wek berdewamiya fişar û birhên siyasî û aborî dimînin fakterên arîkar û piştevan ji fakterên hundirî re .
pêkanîna van xalên raborî, yên me berî niha anîn ziman û me li ber çavan danîn, ne tenê hilweşandina rijêmê dabîn dikê, lê belê, wê bibê rêyek kurt û durist ji avakirina Sûriya nû re, Sûriyek aram û seqamgîr, demoqrasî û fireh alî .

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

سەلاح بەدرەدین

لە گەرمەی هەڵكشانی ململانێیەكانی نێوان بەرژەوەندییەكانی هێزە زلهێزەكان لەسەر سامان و سەرچاوەكانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و، زیادبوونی خێرایی ڕووبەڕووبوونەوەكانی نێوان لایەنە هەرێمییە حوكمڕانەكان سەبارەت بە دابەشكردنی هەژموون و داگیرسانی پڵیتەی شەڕەكان بەوەكالەت، هەروەها گەشەسەندنی ئەو شەڕانە لەم ساڵانەی دواییدا و، هەڵگیرسانی شەڕ و پێكدادانی توندوتیژیی نێوان هێزەكانی گەلانی زیندوو لە لایەك و، ڕژێمە دیكتاتۆرە…

Tengezar Marînî

Erkên Zimên

Erk ên zimên cihêreng in û dikarin li ser çend beşan werin dabeş kirin. Erk ên herî baş ên zimên ji hêla zimannas Roman Jakobson ve hatine formulekirin, ku şeş erkên bingehîn destnîşan kirine:

Erkê referansê/Lêveger: Ev erk behsa ragihandina agahî û rastiyan dike. Ew di…

EBDILBAQȊ ELȊ

Serok û lȇvegerȇ kurdî Mes’ûd Berzanî ti carî ji kurdan dûr neketiye, li ku derê û kengî jî be, belȇ ew her tim bi wan re ye, ȗ nêzî wan e her wekȗ lȇdana dilȇ wan be.

Roleke mezin ya serok Berzanȋ di pirsa kurd li rojavayȇ kurdistanȇ de…

Baso Kurdaxi

Bihara nûjen
Bihara ciwaniyan her heye
Dilên tî li hev dicivin
Ji bo azadî û hêviyan
Mîna fısıltandina bêdengiya demê
Rojan ew westandin
Gilî û gazinan ji siruşta bêdeng
Ber bi çiyayê bilind ve
Dilê wî bi ava zelal lêdide
ava kaniyê ya gurrîn
Ji bo veşartina êşê di nav tozê de
Û birîn bi axa sor hatiye nixumandin
Bi pelên zeytûnê…