Roja Zayina Rojnamegeriya Kurdî

Salar Elo

Roja pêncşemê 22 nîsanê sala 1898 an , Miqdad Medhet Bêk Bedirxan yekemîn rojnameya kurdî li bajarê Qahire weşand bi navê Kurdistan, bi zimanê kurdî û tîpên erebî.

Bi helkeftina bîranîna roja rojnamegeriya kurdî ya 114 an, ezê bi kurtî li ser dîroka rojnamegeriya kurdî bi axivim:
Bi rastî sedemên ku nehiştin rojnamegeriya kurdî ji xaka welêt destpêbike, ew bûn zilm û zordariya sultan Ebdulhemîdê Diwem digel hin sedemên dîtir de , rojnameya kurdistan hat çapkirin li çapxana Hilal li Qahira, piştî wê li hin bajarên Ewrupî wek Îstanbûlê , dûvre vegeriya bajarê Qahire, dûvre li bajarê Cinêvê hat çapkirin.
Sala 1902 an rojnameya kurdistan hat rawestandin piştî weşana 31 hejmaran , herdû hejmarên dawî 30 û 31 birayê Miqdad , Ebdulrihman Bedirxan serkêşiya wê dikir.
Piştî rawestandina rojnameya kurdistan , hin kovarên din yên gerînî hatin weşandin mînak( kovara Hawar û kovara Stêr li bajarê Beyrûtê).
22 nîsanê bû roja zayina rojnamegeriya kurdî û kovara kurdistan cihek balkêş di dîroka rojnamegeriya kurdî de girt , ne ji ber ku rojnameya kurdî ya yekemîn bû tenê , lê ji ber şêwazê wêyî dîmoqrasî û pêşketî , çanda kurdî bilind dinirxand , û navtêdan dida gêncan ku bixwînin , ji ber ku xwendin bingeha pêşketina gelan e.
Hejmarên rojnameya kurdistan yên ku li ewrupayê hatin weşan , li çapxana komela (Turkiya Elfeta) de hatin çapkirin , û navê çapxanê li ser wan hejmaran diyar bû .
Rojnameya kurdistan nav û dengek mezin li derve stand , Ebdulrihman Bedirxan di hejmara 13 an de dibêje: ( ji weşana rojnameya me gelek kesên biyan tê de beşdarbûn, wek Elman , Nêmsawî , Îngilîz) , û hîn lê zêde dike : ku di nav van kesan de , kesek Elmanî hebû navê wî Martin Hartman bû , zanîbû bi piraniya zimanên rojhilatî û dixwest fêrî zimanê kurdî bibe bi alîkariya wî.
Em îroroj bi rêzgirtinek mezin li pêşiya Miqdad Bedirxan dirawestin , ew rewşenbîrê kurd yê ku rojnameya yekemîn bi zimanê kurdî lidarxist û ev roja pîroz ( 22 nîsanê) bû dîrok ji rojnamegeriya kurdî re .
Daxwaziya min heye ji hemû rojnamevan û nivîserên kurd ku rahêjin pênûsên azad , û bi mejîyekî dîmoqrasî biramin ji ber ku azadiya rojnamegeriyê rê li pêşiya pêşketinê di hemî waran de vedike .
Li dûmahîkê ez hêvîdarim ji xwênerên kurd ku guh bidin zimanê kurdî , û bi kurdî binivîsn û bixwînin .

Email:salaraloo@gmail.com

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Tengezar Marînî

Ez bi tenê rawestiyame,

Çemek ji ramanan,

Wêneyên ji sîberê di nav tevnê de,

Vedeng bêhingivtin.

Deng bi çirpekî xwe dişêlînin,

Henaseyek ji nostaljiyê,

Ronahîyek dişkê,

Xeyalên hilweşiyayî.

Bazin dizivirin,

lîstika demê,

dilopek dibare,

deng belav dibin.

Ta…

بێوارحسێن زێباری، هه‌ولێر

ئه‌گه‌ر ئه‌م ل سه‌ر ناسنامه‌ و گه‌لێ كورد ڕاوه‌ستین، دێ ئێكسه‌ر هزر و بیرێن مه‌ دێ بۆ وان شۆڕه‌ش و سه‌رهه‌ڵدانێن گه‌لێ كورد چن ئه‌وێن وان ئه‌نجام دایێ د قویناغێن جۆدا جۆدا دا بووینه‌ مایه‌ی ده‌ستكه‌فتن و ئه‌گه‌رێن هندێ كو كورد ببن خودان بڕیار و ده‌ستكه‌فێن زێده‌تر و…

Tengezar Marînî
Mirov hene, dema tûşî nexweşiyekê dibin,
pir kes û mirov bi wan diêşin, sedem jî ev in: an di nav civakê û di qada pê ve mijûl bi xeml û rewş dikin, an jî xwedan temen hindik û pichûk in û mirov dua dike, ku xwedê wan bi selamet bike. Mizgîn xweda evan herdû xesletan…

Konê Reş

Dr. Ehmed Nafiz Beg, yek bû ji wan têkoşer û welatparêzên kurd yên ku navê wan tucarî nayê jibîrkirin, bi taybetî di nav kurdên Cizîrê de. Ji ber ku ew ji yên pêşîn bû di warê dermankirina xelkê Cizîrê de.

Ew kurê welatparêzê kurd (Yusif Begê…