Komita helsengandin û nerixkirina Rewşa Îraqê , a pêkhatî ji pênc Endaman jı Partıya Komar û pêncên din ji Partiya demoqras , deh siyasetmedarên pispor û nasiyar , xwedan serborîk dwelemend di diblomasiya Koçka-sipî de
Raportek ji 160 Rûpelî pêkhatî di bin navê ((Rêya berû pêşde)) ku di naveroka wêde 79 Amojgarî û pêşniyar hene , pêşkêşî Fermandariya Welatê xwe kirin , mîna mayînek bi teqê,bû cıhê gengeşê û guftugwê ji laıyê tevaya Hêz , Partî û desthilatdarên Cîhanê bi giştî û Rojhılata navîn bi teybetî , tevan helwestê xwe diyarkirin bi razîbûn û ne razîbûn , bi biriyarên nerm û tund , di gel tevger û gef , êan dev nermiyên bê liv û lebit . çibin helwest , ne mebesta mine ji vê destnivîsê , A herî giring bi dîtina min ewe Pirsiyarî li encamê raportê bê kirin , pêgîriya Koçka- sipî bi naeveroka wê , melevanî û çalakiya diblomasiya kurd di nav Pêl , Ger û teqînên deriya wê de , hemehingî û lihevragirtin navbera Berjewndiyên Kurdan û Hêz û Aliyên xwedî Berjewendî di Îraqa nûde .
Bê goman ev ne cara yekêye , ku Hizirvan , Siyasetmedar û Rihsipiyên Emerîka , Rêç û şêweyan pêşkêşî paşeroja Siyasî a Waşintonê dikin , di sala 1997 de ((Zebigniyo Birêciniskî)) pirtûka xwe bi navê = tabliwa şetrinca mezin : serkeftina Emerîka û pêdiviyên wê ên ciyo-sitratîcî = derxist , rêveberiya Boşê Bav pirtirîn Xalên wê pejirandin wek Xalên bingihîn di siyaseta Waşintonê de , ta dest dane li ser piraniya çavkaniyên petrolê li seranserî Cîhanê , Pirsa ku xwe ser Av dike : Gelo Raporta Bêkir- Hamiltonî ta çi radê wê bandora wê li siyaseta Koçka -sipî hebê ?
Bi dîtina min , çend Kar û Biriyarên balkêş , diyarbûn di vê Demê de , Rawestan li ser wan pêwiste , Ravekirin û şîrovekirin wan , wê pir Rêç û Delîvan li pêş me Ron û serrast bike . ji wan :
– pîtepêdana dezgihên gihandin û Ragihandinê bi Raportê tê diyarkirin , rola Îraqê a giring di Guhertinên deverê de û giringiya Kêşa Îraqê li ser Astê Cîhanê tevî .
– pêkhatina Endamên Komîtê ji Herdu Partiyên serke li Emerîkayê , mebest jê çareserkirina ji hevcidabûna Civaka Emerîkiye a baş diyarbû di hilbijartinên dawîde û bandora Rewşa Îraqê li ser wê , ku cihê tirsê ma li Koçka – sipî , pêwistî bi çareseriya wê Rewşê karin weha dixwaze .
– Biriyara Corc Boş ((Raport pir tunde)) û daxwaza wî ji : 1- serkirdayetiya leşkerî li waşintonê 2-serkirdayetiya Leşkerî li Bexda 3- En*****ena ewlekarî a netewî a Emerîkayê, bo diyarkirina Boçûn û Pêşniyarên xwe li ser Rewşa Îraqê , ev Hewldan jê tê naskirin ku ne tenê Raporta navdar , wê cihê pîtepêdanê be li Waşintonê , engo Hewî û Pêşbirkên Raportê wê hebin .
– Danûsitandin di gel Sûrî û Îranê derbarî Rewşa Îraqê bê merc û şert wekû di Raportê de hatî , herdû Dewletên navdar wê ne Alîkarbin bi vî reng û awayî , wekî din jî Qelenê Alîkariya wan pir Girane li ser Waşintonê , ne li gor Xwestekên wê di deverê dene , hejî Gotinîye ku dest dirêjiyên herdû Dewletan di hundirê Îraqê de , sedemên hemî zirar ,ziyan û neserkeftina Projê Emerîkayê , ne di Îraqê bi tenê , belê di deverê tevî dene.
– di hundirê Îraqê de bihna şerê Xwebxweyî tê (şîea û Sina) , Alozik û pirsgirêkek mezine ji Leşkerê Emerîkayê re , bibe rex di vî şerî de , lewra Biryar û Helwestên bi rêkûpêk jê tên xwestin , ev jî hevpişkîk fereh ji hewldanek nuh re pêwist dike .
– Raport cihê rexnê û nerazîbûnê ye ji aliyê desthilatdariya Libnan , Hzên serskî û desthilatdar li Îraqê û dewleta Îsraîlê , ev yek jî di dê Xwiyanî kirin ku wê destin li dû Raportê hebin , wê hin din jî li beramber rawestin di nêv xwedanên Biriyarê di Koçka – sipî de .
– vejîna Pirojê Aştiyê di rojhata navîn de , di navbera Îsraîl û Ereban de , ku ev yek jî xwesteka dostên Emerîka ên Ereb bû , bi taybetî Misir û Siûdî , ku bi dîtina wan ev yeke wê wan bi parêze wekû rujêm ji Celda wan a dilxwaz û piştgir ji Têrorê re , herweha çareserkirina Kêşa Filestîniya dê sinorekî ji wê piştevaniyê re dane bi dîtina wan , wekû diyar û ber çav bû , ev hewldan hate holê di dema seredana Boş li Urdinê û berî wî serdana Dîk tşînî li Roj hilata navîn , engo berî derkitina Raporta navdar bi demek baş , sersdana Tonî Bilêr a dawî jî li deverê , vê yekê mukum û dupat dike .
ev didê xwiyakirin girêdana pirsgirêk , Kêşe û Babetên Deverê bi hevre , her weha çareserkirina wan bi şiyan û berjewendiyên hêzên serkêş li ser Astê Cîhan û Deverê ve girêdaiye .
xwendinek di van xalên bûrîde , vexwendinek ji Bûyerên Dîrokê re , rawestanek li ser rewşa Ramiyarî , Êdiolocî di civaka Rojhilata navîn bi giştî , Kûnêr û Wermên Nexweşiyê , ên teqî û ên liber teqînê , tev çirîsk û birûskên Ewirvedanek nehîn û nediyarin , bê goman wê li cihna Baranbe , li cihna Befir be , li cihna Teyrok be , ev yek jî şiyarbûn û xweberhevkirink sergihayî , Diblomasîk zîrek û nerim li gor Serdemê dixwaze . Hejî gotinêye Dewletek , desthilatdarîk mina Emerika , nayê bawerkirin ku siyseta wê, xalên Projên wê ên ji dervî Sînorê Welatê wê , Istraticiya wê , bi vî Rengê tê dêran û vewejartin , zelal û eşkerabe , wek di Raporta Bêkir – Hamilton de hatî diyarkirin , lê bê goman Raporta navdar wê Mayînek pir Ber û Xurde bê , di avahiya siyaset û Îstratîciya Koçka – sipî de , hişiyarî , pisporî û xweparêzîk bi rêk û pêk tê xwestin ji hemî alî û rexên pêgîr û girêdayî bi Bûyer û Pirojên paşeroja devrê ve , Miletê kurd û tevgera wî a siyasî weku Xwidan Dozek Rewa , Xwedan Destpêşxerî ji pêvajiwa Guhartinan ta wek Îro , xwe berhevkirinek nuh ji Qûnaxek nuh re , jêre pêwîst û giringe , melevanîk nerm û zîrek di vê çarçovêde , ne xasime jêder , Sitûn û paldarên xwertiya biriyar û helwesta wî , di vê Qûnaxêde pak û pirin .li hevragirtinek tenik û dijwar , navbera Berjwendiyên Gelê Kurd û berjewendiyên Hêz û desthilatdariyên serkêş û rayedar di Cîhan û Deverê de giring û pêwiste , di gel yek rêzî û yek dengiya me , bê goman rêya qurtalbûn û parastina Gelê meye , ta tûşî tu xerabî û pîlanên xerab ên din newê . hejî gotinêye Hewldan û gavên hêja di vî warîde , ên Hevbendiya Kurdistaê li Îraqê , kar û xebata sazî û dezgihên Civaka kurd li Herêma Kurdistanê , cihê Rêz û rawazê ne , Berhemên wan Karan jî wek hate diyarkirin Cihê Dil xweşiyêne , lê Bablîsok berdewame , dibê Gera wê li meydanek fereh be , êan jî di Iyarek dev vekirîde bi live , êan jî Qirş û Kewşa Çalek vekirî bi xwere hildere , li dawî wek Kurd di bêjin Dehbek bê Ewleye .
* ev gotar di belavoka (partî – hijmar (3)) de hatiye weşandin
