(Gava ku masî tî di bin) :nerînek intelêktwal, hestên netewî-kurdistanî.

Dr.Zara Brahîm
 
Piştî weşandina romana wî ya dawî( gava ku masî tî di bin), navê nivîskar Helîm Yûsiv, bi tîpên stûr hate nivîsandin di babeta romansaziyê û wêjeya kurdî de li rojava. Û bêguman, ev şêwek nû ye der barê romana kurdî de, nemaze ku lehengê romanê ne tenê ( Masî)ye, lê belê nivîskar bi zimanê lawiran, derî, kevir, mar, nivişt uhd….diaxivê.

Bi rastî H.Y. tiştê ku xwest bighînê, bi vê şêwa han serkeftî bû, û ew bîr û bûçûnên lehengê romanê ku nikarîbû yekser bêjê, bi zimanê wan tiştan û lawiran cî girtin. Nexasim rola erênî û pir baş ku kûçkê wî Bozo û Mar standibûn, û ev bixwe gaveke bilinde û astekî pêşketî ye di warê nerîna mirovayetî derbarê herdu lawiran de, ku berûvajî tên nasîn di mêtolojiya û mêjûya kurdî de.
Bi zimanekî kurmancî hesan nûser karîbû derbasî gelek deryê nû bibe û perdê hilênê ji ser gelek mijar û pirsgirêkên veşartî, yan jî ku kes bi rengekî vekirî li ser ne rawestiya ye (rewş û jiyana şervanan, têkilyên wan, jiyana şervanên jin, têgeya evînê…….), û pir mijarên ku hîn nehatine hingavtin, ku hîn bi çavekî pîroz têne dîtin.
Ew hestên kurdistanî ku netewa kurd diyar dikin û hêviya wê xewnê ye, loma me şervan ji her çar parçan di dîtin û xwedî stratîcîk netewî bûn. Li vir em Karin bêjin ku ev hestê kurdistanî pir xurte di nav gelê me de û guh nadê cografiya jî, lê pêwîste ku em pêşî xwedî li xwe derkevin û bêguman pêdiviyên her parçeyî hene û divê ku pêşî xwediyê doza xwe bin. Û nimûna Masî di romanê de xweşik vê diyar dike. Kurd dive ku xwedî stratîcîk hevbeş bin û xewna kurdistanî her û her wê armancek pîroz be, loma xebat û serkeftina her parçekî, piştevaniye ji hemiyan re û li ser vê bingehê têkilî jî ava dibin û doza kurdî pêşve diçe.

Roman jiyana miletê kurd dide xuyakirin , û bi nerînek rexneyî gelek pirsgirêka destnîşan dike, tevlu ku nûser bi hest û wijdanek mirovayetî pir tenik êşa miletekî diyar dike û roman pê xemilandiye û cihê xwe li cem yê xwendevan hiştiye. Ev yek ji wan romanê xurte û cihgirtye di romansaziya kurdî de li beşê rojava, lewra pêdiviya peydebûna vê romanê giringe li rex her xwendevanê zimanê kurdî.

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

سەلاح بەدرەدین

لە گەرمەی هەڵكشانی ململانێیەكانی نێوان بەرژەوەندییەكانی هێزە زلهێزەكان لەسەر سامان و سەرچاوەكانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و، زیادبوونی خێرایی ڕووبەڕووبوونەوەكانی نێوان لایەنە هەرێمییە حوكمڕانەكان سەبارەت بە دابەشكردنی هەژموون و داگیرسانی پڵیتەی شەڕەكان بەوەكالەت، هەروەها گەشەسەندنی ئەو شەڕانە لەم ساڵانەی دواییدا و، هەڵگیرسانی شەڕ و پێكدادانی توندوتیژیی نێوان هێزەكانی گەلانی زیندوو لە لایەك و، ڕژێمە دیكتاتۆرە…

Tengezar Marînî

Erkên Zimên

Erk ên zimên cihêreng in û dikarin li ser çend beşan werin dabeş kirin. Erk ên herî baş ên zimên ji hêla zimannas Roman Jakobson ve hatine formulekirin, ku şeş erkên bingehîn destnîşan kirine:

Erkê referansê/Lêveger: Ev erk behsa ragihandina agahî û rastiyan dike. Ew di…

EBDILBAQȊ ELȊ

Serok û lȇvegerȇ kurdî Mes’ûd Berzanî ti carî ji kurdan dûr neketiye, li ku derê û kengî jî be, belȇ ew her tim bi wan re ye, ȗ nêzî wan e her wekȗ lȇdana dilȇ wan be.

Roleke mezin ya serok Berzanȋ di pirsa kurd li rojavayȇ kurdistanȇ de…

Baso Kurdaxi

Bihara nûjen
Bihara ciwaniyan her heye
Dilên tî li hev dicivin
Ji bo azadî û hêviyan
Mîna fısıltandina bêdengiya demê
Rojan ew westandin
Gilî û gazinan ji siruşta bêdeng
Ber bi çiyayê bilind ve
Dilê wî bi ava zelal lêdide
ava kaniyê ya gurrîn
Ji bo veşartina êşê di nav tozê de
Û birîn bi axa sor hatiye nixumandin
Bi pelên zeytûnê…