Ji folklora Kurdî: Çîroka Malo û kalê Şîretfiroş

Rêwan Mîranî/ Kurdistan

Hebû nebû kes ji Xwedê mezintir nebû.
Tê gotin ku di çerxekî de li gundeke Kurdistanê hişkesalî di ser deverekî de hat, zelamên wê deverê neçar bûn ku derkevin û ji jin û zarokên xwe re li kedekî bigerin heta ku pariyeke nan peyda bikin.
Piştî borîna çend mehan yek ji wan zelaman ku navê wî Malo bû kar dikir kû vegere mala xwe piştî ku bayî sê zêran kar kiribû. Di riya vegerê de li kalemêrekî rast hat, silav dayê û jê pirsî:
_Kalo tu ji kû tê, tê herê kû û ti çi karî dikî?

_ Ez kalê Şîretfiroş im, li dunyayê digerim û şîretan difroşim.

Malo bi herdû destan bi zikê xwe re girt û bi dengek bilind kenî û got:
_Kalo ma ev kar e tu dikî, here ji xwe re Karek din bike ji te re baştir e ji vî karî!
_ Ez zelamekî kal im û ti kar ji min nayên, lê jiyanê gelek wane nîşa min dane, ew wane jî bûne şîret, eger tu şîretan ji min bikrî tê buha yê şîretê  min bizanî.
Malo demekî mendehoş ma, û ji xwe re got “ka ez li şîretên vî kalî binêrim ev çi sosret e!”

_ Kalo ka şîretekî bide min, ez dixwazim bextê xwe taqî bikim.

_ Ka zêrekî buhayê wê bide min berî bêjim.
Malo zêrek ji binê berîka xwe derxist û kir di destê kalo da.
_Şîreta min li te ti caran li newalan nenive.
Malo da hizra xwe û got:
_ Ma ez ê çi mifayê ji vê şîretê bibînim ev e min zêreka xwe ji dest da. Yan bila tiştek baş be yan bila nebe. Ez ê şîretek din jî bikirim, dibe ya din baştir be.
_ Ka bayê vî zêrî jî Şîretek din bide min Kalo.
_ Şîreta min li te ti caran bila bahweriya te bi zelamên çavşîn û diran ferq nehêtin.

Malo carek din bi hêrs got, Kalo ma ev çi şîretin tu li min dikî, ma ez ê çi mifayê ji wan bikim, ev bo demek dirêj min zarokê xwe nedîtî û ez ji wan re çû bûm kedekî bikim, yek zêr bi min re ma bila ew jî ji te re be, ka şîretek din jî bide min dibe ya şêyemîn buhayek hebe.

_ Şîreta min li te ji berî her karekî bikî divê tu piçekî bi hêmnî ji yekê heya dehê bihejmêrî.

Malo bi dilek melûl ji cem kalo rabû û berê xwe da riya malê.
Bi rê de hizrên xwe dikir û hest bi bextreşiya xwe kir. Ew demek dirêj bû ji mala xwe, zarok û hevjîna xwe dûr ketibû, ew jin û zarokên birsî li hêviya babê xwe û keda wî bûn.
Li newalekî li ser riya vegerê Malo rastî karwanekî hat, xwe nêzîk wan kir û bi wan re têkel bû. Heya şev di ser wan de hat, karwan biryar da ku wê şevê di wê newalê de bimîne. Malo da hizra xwe û ji xwe re got “Min zêrek bi vê şîretê dabû Kalê Şîretfiroş, ez ê li ser gir binivim.”
Bû sibe Malo ji xew rabû dît ku lehyek hatibû û ew karwan ji nav biribû. Li cihê kawrên sekinî, dît ku kîsek zêr li cih mabû, ji keyfan hilgirt û berê xwe da riya malê.

Hindek din rêva çû heta li zilamekî çav şîn û diran ferq rast hat, silav dane hev û li bin darekî bêhna xwe vedan heya dunya bû şev û bû demê xewê. Şîreta Kalo ya duyemîn hate bîra Malo dema jê re gotî “baweriya xwe bi zilamên çavşîn û diran ferq neyîne”, wî zelamî pişta xwe da Malo û kurkê xwe girte serê xwe, her wekî ku nivistî be. Lê Malo hêdî hindek cilik deynan cihê xwe û kurkê xwe girte ser û li pişta darekî nêzîk çavdêrî kir, heta dît piştî demekî ew zelamê çavşînê diranferq rabû ser xwe, xencera xwe derxist û nîva kurkê Malo da, lê Malo ji pişt darê derket û bi lez xencerek li wî zelamî da.

Roja paşê Malo rabû da rê heta ku nêzîk mala xwe bû dunya bibû berê sibê hîna tarî bû, nexwest deng bike û hevjîn û zarokên xwe ji xewê rake hêdî dergehê mala xwe vekir dît ku va yek di bera jina wî da nivistiye, xencera xwe derxisr da ku wî kesî bikuje, lê Şîreta kalo ya şêyem hate bîra wî, bêhnek kişand û ji yekê heya dehê hejmart, ji nişkê ve jina Malo deng li kurê xwe yê di hembêza wê da razayî kir û got kurê min va roj derket rabe lavêjan ji Xwedê re bike.

Wisa jî Malo bi bextewerî û dewlemendî vegerya nav mal û zarokên xwe û buhayê şîretên Kalê şîretfiroş zanî.

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Qado Şêrîn

Wek van rojan, temenê pirtûka “Mihemed Şêxo Huner û Jînenîgarî” dibe du sal.

Dema diyarî dost û hezkiryan dikim, dinivîsim: “Pirtûk berhema keda Mihemed Şêxo ye”. Ji bo min ev rastî ye, ji ber tiştekî min di pirtûkê de tune. Min gotar, lêkolîn, portrêt, note, stran, helbest û awaz…

Pêşeroj Cewherî

Welatê min welatê min

Evro çend roje agire

Li himber faşîzma tirkan

Gel berxwedan û bergire

Welatê min wa Rojava

Welatê min evîna te

Doze ji dil dernakevî

Bidest dijmin ve bernadin

Agir bë te min…

Dildar Xemrevîn

Di destpêkê de ez spasiya mamoste û nivîskarê hêja û giranbuha Ezîz Xemcivîn dikim li ser diyarîkirina romana wî „Zabêl Ey Ermenî Me!“ ji bo yî min , ev yek jî cihê şanaziyê ye ji bo min.

Di pêşiyê de ez ê têbîniyekê ji we re bidim xuyanîkirin…..

Merwam Mistefa-Bavê Zozanê-

Amûdê bajarekî piçûkî dev li ken e, bi nav û deng e, li Rojavayê Kurdistanê ye, nêzî sînorê dewleta Tirk e. Bakurê rojhilatê Sûriyê ye, bi herêma Qamişlo ve girêdayî ye û bi parêzgeha Hisîça ve, dora 35 km ji Qamişlo dûr e, wisa jî 80 km ji parêzgehê…