Fonografa Elî Çawîş

Konê Reş

Di zaroktiya min de li gund, Elî Çawîş xortê bavê xwe Ehmedê Pitê yê delalî bû – Ehmedê Pitê, yê ku kalikê min navê (Konê Reş), lê kiribû, min jî navê xwe ji navê wî girtiye- Ehmedê Pitê Bavê Elî Çawîş gelek zilm û zor ji destê cendirme û çawîşên tirkan dîtibû, ji ber wan di beriya Mêrdînê, nav kurdên Rojava re derketibû û li Doda akincî bibû.. Vêca ji ber hezêkirina wî ji kurê wî Elî re bi naznavê (Elî Çawîş), bang kurê xwe dikir. Divîbû ku kurê wî Elî xurt û bi hêz be wek çawîşan..! Bi demê re naznavê bavê wî lêhat kirin û xelkê jêre got: Elî Çawîş.. Ta ku berî çend salan li Qamişlo çû ber dilovaniya Xwedê.

Hingê jî nû radiyo û fonograf derdiketin, Elî Çawîş fonografek ji Qamişlo kirî û anî gund. Her danê esirê sindoqa fonografa xwe derdixist navtara ber deriyê xwe, badoka wê baş badida, qawinê strana ku divîbû li ser rast dikir, derzî datanî ser qawin, berê borîzana wê dida serxetê; gundê Zorava, Qesra û Menderê û digot: Bela mirovên me jî guhdarî bikin.. Ezê di ana tirka n..  Bela bibeecin.. (Hingî stranên kurdî li tirkiyê qedexe bûn û deng ji Doda diçû van gundên Serxetê). Gundî jî, hûr û girs ji çar hawêr ve lê kom dibûn. Wî li wî, yê ku xwe nêzîkî fonografa Elî Çawîş bike û vê ecêba kesî nedî bibîne..! Her yekî divîbû Elî Çawîş qawinê strana li gor dilê wî deyne ser; hina jê dixwest ku qawinê stranên Kewîs Axa deyne ser, hina Seîd Axayê Cizrawî, hina Meryem Xan, hina Karabêtê Xaço, hina Mihemed Arif dixwest û wiha.. Lê Elî Çawîş li kesî venedigerand, wek xwe dikir û ji wan re digot; ezê strana li gor dilê xwe deynim ser, ma we qirûşekî xwe têde daye..
Fonografa Elî Çawîş di gundên herêmê de jî deng dabû. Wek ku qantir bizê an xwê şîn bibe..! Xelik ji gelek gundên dûr dihatin Doda taybet ji bo dîtin û guhdarîkirina fonografa wî.. Gundiyan navê (Mekîna Strana) lê kiribûn, nizanîbûn bigotina (Fonograf) û ji hev re digotin ev ecêbek ji ecêbên dinyayê ye. Hina digot; dawiya dinyê ye, heyamê Dical e.. Hingî mele Xelîlê Nêf melayê gund bû, dor 15 feqayên wî hebûn, wî li wan vedigerand: (Şêx Elaeddîn dibêje; ji elametên dawiya dinyê ku alavên gawiran wek vê mekîna Elî Çawîş, berdestî misilmanan bibin û misilman lê guhdarî bikin! Ev yek ji wan elameta ye.. Xwedê me bistirîne û vî cahilî ji rêka gawriyan vegerîne..)

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Salih Cefer



Qedexebûna zimanê kurdî bi salên dirêj bû sedema paşketina hemû cûreyên wêjeya kurdî û bi taybetî jî ya zaravayê kurmancî.
Tevî ku di van salên dawî de li gelek alîyên Kurdistnê rewşa wêjeya kurdî (kurmancî) bi pêşve çûye jî, lê hîn pêwîstîya bi pêşveçûnên bêtir heye.
Kanîyên pêveçûnê pirin, yek ji wan…

Ebdûlazîz Qasim

 

Ji demê hatina Ehmed El-Şerih li ser desthilata Sûriyê, piştî hilweşîna rejîma Esed di 8ê çileya sala borî de û heta îro, bi carekî rewş û rastiya Sûriyê ya civakî, cugrafî, siyasî, etnîkî û olî tê paşguh xistin, bi taybetî hebûna gelê Kurd bi carekî tê paşguh xistin, her bigire…

Amadekirin û kurmacîkirina tekstên stiranan: Ednan Bedreddin

 

Mezher Xaliqî yek ji navdartirîn hunermendn kurd ên sedsala bîstan e. Ew di sala 1938 an de weke zarokê malbateka kurd a oldar li Sune (Sanandaj) hatiye jiyanê. Behremndiya Xaliqî di warên goranîgotin û werzişê de ji salên dibistana seretayî ve derketine pêş. Her di…

Ebdûlazîz Qasim

Di dîroka navçeyê de, hîç erdnîgariyek bi navê Tirkiyê nîne, û deweta Tirkiya li ser sextkariya dîrokê û talankirin, qirkirina Kurd, Ermen û Yonaniyan û herwiha li ser dagîrkirina beşeke mezin ji xaka kurdistan, Yonanîstan, Qubirstan û Ermenistanê hatiye avakirin.

Projeyên Tirkan her ji destpêka xwe ve û heta…