Eliyê Seydoyê Gornaî (1)

Siyamend Brahîm

Min di gotara xwe ya pêşî de li ser dîroka Ûrdin û kurdên wê nivîsand bû, û li vir bi taybetî ez hez dikim li ser kesayetekî kurdê Urdinê binivîsînim, Helbet xwendevanên kurdên Sûryê xweşik wî nas dikin, Belê naskirina wî li Sûryê ew ji ber ku ferhenga wî ya bi zimanên Kurdî – Erebî xweşik hate belavkirin, belê ferhenga wî piştî me destûra çapa wê ji wezareta ragihandina Sûryê derxist, û nêzîkî sê hezar dane me jê belavkir.
lê pirr ji xwendevan û rewşenbîrên kurdên Turkiya xweşik nas nakin,  ku ewî li seranserî Qiralgeha Urdinê navê xwe çesipand, Erê ew bi hemî rengê xwe ve cihê şanazî û pesindariyê ye, kesayetiyeke xwedan derûneke kurd, di kesayetiya wî de hemû rengê mêrxasî jîrbûnê xuya dikir,
Li vir divê mirov li pileya niştimanperweriya han bêteşe nemîne û li ber dîroka vî kesî han raweste, Belê pêla hesta netewiya kurdî  li cem vî kesê han berze, temaşe bikin bê çawa yekî li ji Kurdê Ûrdinê ev hesta netewî li nêv komeleke Erebî fêrî zimaê kurdî bibe, ew dibêje min carê ji çîrokên pîrka xwe hesta hezkirina zimanên kurdî kete dilê min. yekem car ahenga kurdî pêlên dilê min hejand. 
Belê mamostê nemir Elî piştî li zanîngeha Emrîkê li Beyrûdê xwendina xwe ya di warê polîtîk û ekonomî kuta kir, û vegeriya Emmanê û di warê diblomatîk de kar kir, û digel vî karê han jî ew ji guvika Kurdîtiyê berneda, û gava kovara Hawarl derket, ewî kêfxweşiya xwe anî û mamoste Celadet pîrozkir, û jê re sirinceke dîroka hayedar kir, Erê hayedariya wî ku Celadet tîpa Q ya ku di elfbeiya Celadet de hatiye nivîsîn wek K tê xwendin û nivîsîn.
Ji ber vê yekê mamoste Elî ew durvê han ji nivîsîna vî tîpê han ne di cihê xwe de dît û name ji Celadet re şande Şamê, û mamoste Celadet jî wek ya wî kir û tîpa Q ya ku bi K dihate xwendin û nivîsandin guhert, û tîpa K ya bi Q dihate xwendin û nivîsîn guhert, Hêjaye gotinê ku ne tenê bendewarî û xebata Eliyê Seydo di warê  zimanên kurdî de bû, belê “ewî hezdikir bi rêwîtiyeke ji welatê kurdistanê re ji nêzîk ve nas bike û li ser dîroka wê binivîsîne”.
Belê ev rêwêtiya wî ya ku di sala 1931 piştî ku ji beşê konevanî û ekonomî ji zanîngeha Emrîkî li Bêrûtê derçû, Îcar bi xurtî berê xwe da xebata kurdewariyê, û berê xwe da ev koça kurdistanî.
Erê di vê koça han de di destpêkê de çêla dîroka Urdinê heta ku Haşimî bi alîkariya Ingilîzan qiralgeha xwe avakirin, piştre ew behsa rêwîtiya xwe  
Hêjayê gotinê ku piştî ku di sala 1931 çû kurdistana başûr, û piştî ku ew vegeriya û dest bi nivîsandina dîtin û rêwîtiya xwe kir, belê hinekî ji mêjûyê me ronîkir, Îcar li vir mamoste Elyê Seydoyê Goranî ne tenê dîroka Urdin, Şamê, Û bi kurtî dîtinê wî yên zanyarî, û cuxrafî, çiyayên Kuridstanê, dîtina serokên bajarên Kurdan, hevdîtina dûr û dirêj bi serokên eşîrên Kurdan re, salixdana welatê Kurdan, xweşiya dîtinên xwe ji sulav û kaniyên Kurdistana Rengîn wekî durr û cewahiran ristkir.
Belê ev tevayiya xwendin û nerînê xwe yên dewlemend ew tevan xiste pirtûkeke bi navê (Koçeke ji Emanê heta Emadiyê),  ev pirtûk di sala 1938 li Qahira hate çapkirin.  

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

سەلاح بەدرەدین

لە گەرمەی هەڵكشانی ململانێیەكانی نێوان بەرژەوەندییەكانی هێزە زلهێزەكان لەسەر سامان و سەرچاوەكانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و، زیادبوونی خێرایی ڕووبەڕووبوونەوەكانی نێوان لایەنە هەرێمییە حوكمڕانەكان سەبارەت بە دابەشكردنی هەژموون و داگیرسانی پڵیتەی شەڕەكان بەوەكالەت، هەروەها گەشەسەندنی ئەو شەڕانە لەم ساڵانەی دواییدا و، هەڵگیرسانی شەڕ و پێكدادانی توندوتیژیی نێوان هێزەكانی گەلانی زیندوو لە لایەك و، ڕژێمە دیكتاتۆرە…

Tengezar Marînî

Erkên Zimên

Erk ên zimên cihêreng in û dikarin li ser çend beşan werin dabeş kirin. Erk ên herî baş ên zimên ji hêla zimannas Roman Jakobson ve hatine formulekirin, ku şeş erkên bingehîn destnîşan kirine:

Erkê referansê/Lêveger: Ev erk behsa ragihandina agahî û rastiyan dike. Ew di…

EBDILBAQȊ ELȊ

Serok û lȇvegerȇ kurdî Mes’ûd Berzanî ti carî ji kurdan dûr neketiye, li ku derê û kengî jî be, belȇ ew her tim bi wan re ye, ȗ nêzî wan e her wekȗ lȇdana dilȇ wan be.

Roleke mezin ya serok Berzanȋ di pirsa kurd li rojavayȇ kurdistanȇ de…

Baso Kurdaxi

Bihara nûjen
Bihara ciwaniyan her heye
Dilên tî li hev dicivin
Ji bo azadî û hêviyan
Mîna fısıltandina bêdengiya demê
Rojan ew westandin
Gilî û gazinan ji siruşta bêdeng
Ber bi çiyayê bilind ve
Dilê wî bi ava zelal lêdide
ava kaniyê ya gurrîn
Ji bo veşartina êşê di nav tozê de
Û birîn bi axa sor hatiye nixumandin
Bi pelên zeytûnê…