NAVENDIYA NIJADPERISTÎ

Melevan Resûl

(nijadên nijadperist ):

Ev ramanê di hişê beşek ji mirovan di civakek xweza de bi tundî cihgirtî , bi vî awayê em li pêşber çavên xwe dibînin , bi temenê xwe ne xwedan temenê dûr û dirêjin , ew jî li gor xwendina civaknasê Ermrîkî (w.g.summer) hatiye binavkirin , di destpêka çerxê bistan wî ev nav (navendiya nijadperisti) bi karanî , ango ev komelgeyên bi vî ramanî bawer , xwe wekî navenda hemî bizav û çalakiyan dibînin , awirên wan jî li hember kesên ji vî ramanî nenoşin yan li ser komelgeyê neyên  jimarê , bi çavekî nizim û ketî li wan temaşa dikin .
Baweryên van xwedan helwestên seyr ji xwe gelekî bi ewlene û bi xwe bawerin , ango hemî alavên rêveber û jiyanê di nava xwe de pêkhatî dibînin , ji lew hemî tiştên xwe ji derdorên bi hîkarî vediqetînin û ji xwere li cîgiran digerin heta ku vala jî bin , lê da ku poz bilind û maqûl bimînin di wî ramanî de kûr dibin , bi qurebûn xwe nîşan didin ku ew xwedan û navenda hemî raman û têgihiştinanin , mînakê vî helwestî gelek hene wekî çawa ji xwere yezdanekî ne wekî yê derdoran diafirînin , yasayên başqe bi kartînin û dawî bersiva feremirovan didin : (kumbira bi serê meve ne li serê kesî ye )!.
Di vê derbarê de Klod Lîvî Ştrawis derbirînên xwe dibêje û diyar dike ku ev komelgeyên bi vî ramanî mijûl dibin û çandên hemereng wekî diyardeyek xweza nabînin ? ew civakin seretayî û çalepkin , ji ber ku ziman, hişmendî û têgihiştin di çarçiva sînorên cografiya xwede dibînin û navê nijadî (ethnonyme) wekî sembolek serkeftî dibînin .
Lê heger em berê xwe bidin naskirinek din di mêjoya rêveçûna civakan de , wê ( civakên dîrokî )  yên sembolîk werin pêşber çavên me nexasma di uropa de , ew jî bawerya di çarçiva çanda ( Romanî û Yonanî ) de teng dimîne , li gor baweriya wan ewe ku kesên di bingiha ramanê xwede van herdu jêderên çandî (Romanî û Yonanî) li pêş nebîne ? ew bi navê (Berber ) yan hovekar hatine navkirin , yekek ji neyînên wê ewe ku bi tundî li hember hemî ramanan derdikeve û lêborîna mirovane di wan de nîne heme her bi tepeserkirinê xwe nav dide, ya din jî ew lêborîna çandî , siyasî , olî li rex wan peyde nabe .
Ev hemî dibin beşek ji rêveçûna hiş û ramanê mirovan , bi kêm kasiyên xwe ve helbete rûyê din yê erênî jî di wê bweriyê de dimîne mîna lêgerîn û peydakirina cîgiran û afrandina rê û rêbazên din da mora xwe li wî ramanî bixîne û civakê di bin yasayên çîna serdest re derbas bike , ango hûrikên vekolîn û lêgerînê bi kontrol di nava civakê de diafrîne .
Her çiqas ev raman temenê wî dirêj be , lê dawî wê hilweşe û di warê hilsengandina paşdemayî de wê were navkirin .

( çanda rojgarî ) ramanê rojgarî wan hewldanan pûç dike û mîkanizma jiyanê bi rengekî aqlane şirove dike , her çendî civakek ji yan din bi çalaktir be jî , lê ew çandên hemereng ji xwere dixe sertîp û nîşana hevguncî ji şaristaniyê re , nemaze piştî cidabûna Enthropologya çandî ji wî ramanê nijadî yê teng , berî kete şaristaniya giştî ya ku hemî civak xwedan bandorin di berhemê wê de , her yekî bi qasî karîna xwe tûrikê çanda mirovane dagirtiye , lê her kesî ne bi qasî hev ked û westan di pêşveçûna çanda şaristanî de bi berheme , hinka bi mistkî dane û hina bi têrkî dane , lê heme her çanda nijadî di qûnaxên paş de dimîne .

melevanresul@hotmail.com

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Salih Cefer



Qedexebûna zimanê kurdî bi salên dirêj bû sedema paşketina hemû cûreyên wêjeya kurdî û bi taybetî jî ya zaravayê kurmancî.
Tevî ku di van salên dawî de li gelek alîyên Kurdistnê rewşa wêjeya kurdî (kurmancî) bi pêşve çûye jî, lê hîn pêwîstîya bi pêşveçûnên bêtir heye.
Kanîyên pêveçûnê pirin, yek ji wan…

Ebdûlazîz Qasim

 

Ji demê hatina Ehmed El-Şerih li ser desthilata Sûriyê, piştî hilweşîna rejîma Esed di 8ê çileya sala borî de û heta îro, bi carekî rewş û rastiya Sûriyê ya civakî, cugrafî, siyasî, etnîkî û olî tê paşguh xistin, bi taybetî hebûna gelê Kurd bi carekî tê paşguh xistin, her bigire…

Amadekirin û kurmacîkirina tekstên stiranan: Ednan Bedreddin

 

Mezher Xaliqî yek ji navdartirîn hunermendn kurd ên sedsala bîstan e. Ew di sala 1938 an de weke zarokê malbateka kurd a oldar li Sune (Sanandaj) hatiye jiyanê. Behremndiya Xaliqî di warên goranîgotin û werzişê de ji salên dibistana seretayî ve derketine pêş. Her di…

Ebdûlazîz Qasim

Di dîroka navçeyê de, hîç erdnîgariyek bi navê Tirkiyê nîne, û deweta Tirkiya li ser sextkariya dîrokê û talankirin, qirkirina Kurd, Ermen û Yonaniyan û herwiha li ser dagîrkirina beşeke mezin ji xaka kurdistan, Yonanîstan, Qubirstan û Ermenistanê hatiye avakirin.

Projeyên Tirkan her ji destpêka xwe ve û heta…