بێوارحسێن زێباری، ههولێر
ئهگهر ئهم ل سهر ناسنامه و گهلێ كورد ڕاوهستین، دێ ئێكسهر هزر و بیرێن مه دێ بۆ وان شۆڕهش و سهرههڵدانێن گهلێ كورد چن ئهوێن وان ئهنجام دایێ د قویناغێن جۆدا جۆدا دا بووینه مایهی دهستكهفتن و ئهگهرێن هندێ كو كورد ببن خودان بڕیار و دهستكهفێن زێدهتر و ئهوێ چهندێ ژی بیرنهكهین، كو نه تنێ ناڤ ڤان شۆڕهشاندا بهڵكو پتریا جاران كورد تووشی ههر كاودانهكێ ببیت قوربانی دان و بییه خودان هزارهها شههید و بریندار و زیندان و ئهنفالا و دهربهدهری كرنێ، كوردان زۆر نهدیتی و نهخۆشی دیتنه، بهلێ ئهو ههمی ئهڤرۆكه بووینه ئهگهرێ دهستكهفتێن زۆرێن مهزن و ئهم بهحس بكهین زۆرن لێ یا ههمیان گرنگتر ئهوه نوكه ههرێما كوردستانێ ئێكه ژ بهێزترین و ئارامترین ناڤچهیا ڕۆژههلاتا ناڤی و ئهڤه بوویه ئهگهرێ وان نهخۆشیان و دهربهدهریێ.
بەردەوام و بەردەوامییا شۆڕهشا مهزنا ئەیلول کو پتریا چهند سالان کێشا، دەرئەنجامێن وی كو نهدادپەروەری و چەوساندنا نەتەوەیی و چەوساندنا کۆمەڵایەتییە پاش ژی سیستەمی کۆماری ل جێبەجێکردنا دەستووریا کاتیدا پاشەکش کرد.
ئاگرێ ڕاپەڕین ل 11 ی سێپتەمبەری 1961 هەڵگیرسا ئەوێ ڕۆژێ سوپایێ عێراق ل چەند ناڤچهیێن جۆدا جۆدا هێرشکرە سەر هێزێن کوردی ( پێشمەرگەی ) و پێشمەرگەش باژێرێ زاخۆ ئازاد کرد، بەلێ پشتی 11 ڕۆژان بەرواری فهرمی هەڵگیرسانا شۆڕهشێ بوو، چونکە دوژمن ب فڕۆکان دەستپێکر ب ئۆپەراسیۆنا بۆردومانکردنا بەرفرههـ باژێر و گوندێن کوردان ل هەردوو لایێن ڕێیا کەرکوک – سلێمانی و گوندێن ههڤسنوورێ بەنداڤا دوکان و زیێ خەلکان و گڕێن هەمی پارچێن کوردستانێ گرتن.
ب هەر حال. شۆڕهشا ئەیلول وێستگەههكێ پێشکەفتی خەبات و ئێكه ل دیارترین و گرنگترین شۆڕهشێن گەلێ کورد ل مێژوویا خەباتێ دا و بێ گومان مهزنترین شۆڕهشە ل قۆناغ و ئازارێن مێژوویا دوورودرێژا خۆیدا و ب ڕاستی دایکا شۆڕهشانە، ئهو ههتا نوكه ههر ئهو دهستكهفت و ههبوونا ناڤ دهنگییا كوردان بوویه، شۆڕهشا ئهیلولێ. ئهو بوویه ئهڤرۆكه ب زمانێ دایكێ پێ ئاخڤن و دنڤیسین و خاندنا مه یا سهرهكی یه زمانێ كوردی، ئهو ژی ب ههبوونا ڤێ شۆڕهشێ بوویه، چونکە ڕێڕەوێکێ مێژوویی نوێ بۆ گەلێ کورد کێشا دهستپێكا نڤیسینا مێژوویا نوێیە بۆ گەلێ کورد کو مەسەلەیا کوردی بەرەڤ ئاسۆیەکێ بهرڤرهتر بر و خستە بەردەم کۆڕبەندێ نێڤدەوڵەتی و شرۆڤەکارێ لهشكری یێ بەریتانی دبێژیت ” چیرۆکا شۆڕهشا کورد چیرۆکا مەلا مستەفا “
شۆڕهشێ بهرێ بناغهیێ پتەوی دانا و قوتابخانەیەکا مهزنه یا تێکۆشانێ دامەزراند ل ناڤ ڕیزێن گەلێ کورد دا، ب نوێنەرایەتییا بەرەیێ پێشمەرگەی قارەمان کو بەردەوام بوون ل خەبات و ڕووبڕووبوونا ڕژێمی بەعس تا ڕووخانا ڕژێمی عەبدولکەریم قاسم و کورد ب شێوازهكێ جۆدا جۆدا هەوڵ دا پەیوەندییەکا باش و ئارام دگەڵ حکومەتێ بپارێزێت کو مافێن گەلی کوردی فەرامۆش کرد بین، کو ل دهمێ دامەزراندنا سیستەمی کۆماری گرتبوو.
شۆڕهشا ئەیلول پشتهڤانییا خەڵک و پارت و ڕێکخراوێن سیاسیی تێکۆشەرێن ئازادیا مرۆڤ و مافی چارەنڤیس ب دەستهێنا و بزووتنا ئەیلول بڕیارهكا سیاسی و سەربازی سەرکردایەتییا شۆڕهشێ بوو و سەرکەفتنا مهزن بوو ل سەر گۆڕەپانا سیاسی یا جیهانی ب دەستهێنا.
خیانەت و خیانەتكاران و بارمتەی ئاخا عێراق و سەروەری بۆ ئێران جیران، ب مەرجێکێ کورد چ دەست نەکەفیت!! خەڵکێ عێراق هەموویان ملیۆنەها گیان و ملیارەها دۆلار تێچوو و گەلێ ئێرانیش باجا پیلانگێڕییە قێزەوێن ڕژێمێ دا ب شەڕێ هەشت ساڵییا ناڤبهرا هەردوو وهڵاتان کو شۆڕهشا گەمارۆدراو بۆ ماوەیێ ڕاوەستا و دیڤرا کورد کۆمبوون و دیسان ئاڵایێ خەباتێ بلند كر، ب داگیرساندنا شۆڕهشا پێشکەفتیخواز گولان وەک درێژکراوەیەک و ڤەڕاندنا وزەیا کلتور و کەلپور شۆڕهشا مهزنا ئەیلول کو شۆڕهشا کوردی .
نوكه ژی هەمان سیناریۆ ڕووددهن. پتریا سیاسەتمەدار و ڕۆشنبیڕێن عێراقی ب پیلانگێڕی ل دژی کورد دگەڵ وهڵاتانێن جیران دەترسێنن و دزانن کورد ڕۆڵێ سەرەکی هەبوویە ل سەرکەفتنا پرۆسەی سیاسی و درێژەدان ب ناکۆکی نێوان برایان ل عێراق و بۆ ڤێ مەبەستێ یش هەمی ئەڤ کێشە، کو شەقامی کوردی بزاڤا چارەسەرکرنێ ددهن. ههردهم سهركرده و هێزا دهستههلاتێ ل ههرێمێ دڤییایه كو عیراقهكا ئێكگتری ههبیت دوویر ژ ههر دهستێوهردانهكێ، بهلێ وان و هندهك لایهنێن یتر ژی دڤییایه زێدهتر ناڤبهرا كوردان ناخۆش بكهن و ببیته ئالۆزی بۆ هندێ ججاران نه ئهو نه كهسێن دیتر هزر د دروستكرنا دهولهتهكا كوردی یا هێزهكا نیشتیمانی یا بهرهی گهلێ كورد ههبیت.
ل شۆڕهشا ئەیلولدا سەرۆک مەلا مستەفا بارزانی دەستبەردارێ وان ناڤچهیان نەبوویه، کو ئەڤڕۆ پێی بێژن ل چارچوڤێ مادەی 140 ی دەستوورێ عێراقدا كهواتە ناڤچەیێن دەرڤەیێ هەرێمی کوردستان.
نوكه ژی ههر ئهو سهركردایهتییا پارتیه پاراستنا قهواریا ههرێما كرودستانێ دكهت و بوویه سمبۆلێ پێكڤه ژیانێ و جهێ باوهریا خهلكی و ههتا ئهڤرۆكه زۆر وهلاتێن بیانی ژی لێره ههولێر كۆنسۆلخانێن خۆ ڤهكرینه و بووینه جهێ باوهریان وان ژی، ئهڤه و چهندین دهستكهفتێن دیتر بووینه ژ دهرئهنجامێ وان شۆڕهش و سهرههلادانێن گهلێ كورد.
==============
سهرنڤیسهر و رێڤهبهرێ گشتێ یێ ( دهزگههێ میدیایی زێیێ بادینان)ه.