Lêkolîn

Ji nivîsîna Tengezar Marînî

Sernav, perspektîv û amajeyên wê.

Sernav kilîta derbasbûna nêv pirtûkê ye. Sernavê romanê hêmanekî girîng e ku divê hem agahdar be û hem jî balkêş be da ku bala xwendevanan derxe û wan ji rêwîtiya nav cîhana vegotinê re amade bike. Sernavekî baş bijartî bîranîn e…

Dr.Phil.Ebdilmecît Şêxo

Stranên Kurmancî,pend û şîret di kovara (Ronahî )de
Gelê Kurd jî mîna hemû gelên cîhanê xwedan folklor e û ewa bi hemû cureyên xwe pir dewlemend e,bi dehan û dehan lêkolîner û nivîskarên Kurd û rojhilatnas gelek berhemên giranbuha û kêrhatî ji bo stran û Pend û şîretên Kurdî terxandine. Pend û şîret …

Dr.Phil.Ebdilmecît ŞêxoHelbest di (Ronahî) de,hejmar (25,26,27,28).
1-Merşa Tîpan (Hisênê Emîn),hej.25 .2-Hisênê Emîn(Cegerxwîn),3-Bihar(?)4-Reya Teze(Qedrî Can),5-Zozan(Jandar Mîrzango),hej.26.
6- Hey felek(Cegerxwîn),7-Ey dewlemendê serbilind (C.A.B.),hej.27.
8-Bi kurtî jîna min (Cegerxwîn),hej.28.
Hisênê Emîn Merşa Tîpan bi (12) malikan nivisiye:

Ew di van malikên jêrîn de xwe mîna şagirtên dibistanê dibîne, ew bi xwendina zimanê Kurdî xwe şehnaz dibîne û ji xwe û ji hevalên xwe…

Dr.Phil.Ebdilmecît Şêxo

Em kanin di hejmara (19) an de helbestên1- Cegerxwîn(1-Xanim tu dizanî.2-Dîlber .3-keç).2-Osman Sebrî(1-Berdiliya Mihokê) bixwînin.
Helbesta (Xanim tu zanî) ji (16) du malikî pêk hatiye,emê tenê pênc rêzikên du malikî li jêr bi xwendevanan bidin nasîn.
Xanim tu dizanî
(……
Lingê te ji bo derd û birînê me re derman
Zanim bi xwe Luqman
Nafiz bi xwe destê xwe li…

Dr.Phil.Ebdilmecît ŞêxoHelbest û stran di (Ronahî) de
Celadet Bedirxan çiqas giringî daye çîrokên Folklorî,ewî ewqas jî giringî daye helbest û stranên Kurdî û rolên herdu cureyên wêjeyî di pêşketina nêrîn û ramanên Kurdî,netewî û civakî de berçev kirine,lewra jî em bi zelalî dibînin ku helbest û stranên Kurdî jî cihên xwe di kovarê de bi balkêşî…

Dr.Phil:Ebdilmecît Şêxo

(1-Eliyê bitenê (çîrokbêj),2-Kûsî û rovî(Hesen Şiyar),(hej.26).3-Rovî û gor(çîrokbêj),4-Ziyareta Melîkê Misirê (Smainê Serhedî),5-Mezinê êlê Elo bî, wê îşê êlê çilo bî(Ferhadê Xerzî)6-Bêbextî( Bişarê Segman) (hej.27).
Hesen Şiyar di çîroka (kûsî û rovî )de bi kurtî weha dinivîse:Carekê Kûsî û roviyek bûne destbirayên hev,kûsî ji rovî pirsî,çend hunerên te hene?
Rovî got:Hezar hene û rovî ji kûsî pirsî,lê…

Dr.Phil.Ebdilmecît Şêxo

Em dikanin di hejmara (23) an de van çîrokên gelêrî bixwînin:1-Fenên dêw (çêrokbêj),2-Şeva gayê zer (Ebdilkerîm Mela Sadiq),3-Dayin(Bişarê Segman),4-Memê Alan,Mem û Zîn (Celadet Bedirxan),lê emê di vir de tenê li ser van du çîrokên duhatî rawestin:1-Fenê Dêw.2-Şeva gayê zer.
Çîrokbêj di çîroka (fenên dêw) de dinivîse:Di demekê de;kurek mirovekî kor hebû,mirovê kor li parsê digeriya,rojekê…

Tengezarê Marînî

Di xwendina yekem ya vê helbestê de, rasterast peyv an têgeha AZADÎ li nav hişê me dide. Dibe di van deman de û di dema ku azadî tête bisînorkirin, Azadî wek silogan tête bilindkirin.
Her weha mîna helbesteke evînê diyar dibe, ji ber Hilde Domîn bi derbirîna hestên xwe bi şêweyekî vekirî naskirî ye. Azadî…

Dr.Phil.Ebdilmecît Şêxo

Di van hejmarên jorîn de;em dikanin van çîrokên gelêrî bixwînin:1-weyna rovî li rovî(çîrokbêj),2-jin û mêr û çîroka marekî Fêris(wergerandin ji Êngilîzî)(?),3-Conî û Cimêma(wergerandin ji Êngilîzî(?)4-Diz û dûvê kerê wergerandin ji Êngilîzî(?). 5-Fermana gur (Sibhiyê Diyabekirî)(hej.20).
Em di hejmara (20 )ê de dixwazin tenê li ser du çîrokên gelêrî rawestin:
Çêrokbêj di çêroka(weyna rovî li rovî) de…

Dr.phil:Ebdilmecît Şêxo

Di van sê hejmarên jorîn de em kanin van çîrokên jêrîn bixwînin;1-(Ehmed Çeleb),çîrokbêj (hej 17).2-(Sîropîvaz),çîrokbêj.3-(şêr û mişk û rovî),Birahîm Îsa(hej.18).4-(jin jî hene û jinok jî hene) Çîrokbêj 5-(lê ne bê tiving ),Melayê Şozê.6-(Kirasê bextiyariyê).Evdilezîz Metwar.(hej.19).
Emê li vir bi kurtî naverokên çend çîrokên vebjartî û balkêş li ber çavên xwendevanan rêxin;çîrokbêj bi vê hevoka di…