Roja zimanê Kurdî

Sedîq Şernexî
Ev roj, ku hemû saziyên kurdî li ser hevdeng bûn da ku bibe roja zimanê Kurdî, di naverokê de gelek wateyan li xwe digire, di serî de ku gelê Kurd wekî gelên din, xwedan şaristaniyeteke kevnar e, ku vedigere beriya bêtir ji du hezar salan, bi awayekî ku zimanê wî ji nivîsîna Bizmarî ya kevin di dema Mîdîyan de û pişt re di hemû serdemên din yên şaristanî de, ku têde zimanê xwe yê taybet parast û bi wê rêkê: wêje, hizir û raman, felsefe û têgehên xwe derbarê afirnadin, ciwanî û pişt re olên asmanî veguhezt, heta ku ev ziman bû hilgirê hemû nirxên mirovatiyê ji hêla têgehiştinê ve.

 

 Her weha derbirîn û şêweyên wî yên zimanî ji şêwazê prîmîtîv (paşverû) yê lihevtêgehiştinê bo şêweyekî pêşketî ji zanistên nûjen yên mirovanî hate veguheztin, tevî ku mafê axaftin û pêkanîna çalakiyên rewşenbîrî bi zimanê dayikê bi dijwarî ji aliyê wan rêjîmên dagîrker ve, ku Kurdistan bi ser dewletên wan de hatiye parvekirin. Lê têkoşîn û xebata ji bo parastina zimanê me yê şêrîn, zimanê Ehmedê Xanê, Cizîrî û Cegerxwîn qet newestiya.
Di vî warî de, malbata Bedirxaniyan xebateke mezin dan meşandin ji bo parastina kelepûrê me yê zimanî mîna Helbest, pexş û dastanan, ev jî, bi rêya weşandina yekem govara kurdî bi navê Kurdistan di sala 1898 de, û paşê govara Hawarê, ku yekem govar bû bi zimanê Kurdî-tîpên Latînî, ligor Elfabêya Celadet û Kamîran Bedirxan tê weşandin. Her weha roja weşandina hejmara yekem ji Govara Hawarê di 15 gulana 1932 de wekî roja zimanê Kurdî hate peyrew kirin, anku destnîşankirin, ku ji aliyê saziyên niştimanî û rewşenbîrî ve li Kurdistan û diyaspora tê vejandin.
Em wek Komeleya Ronahî, bi kêxweşî û şanazî ve beşdarin di ahenga îro ya derçûna nifşekî nû ji xwendekarên me de, ku bi awayekî serkeftî xulên fêrbûna zimanê Kurdî bidawî anîn. Her wekî nifşên berî wan ku ev xul bidawî anîbûn. Helbet ev encam bi şîret û rênmayîyên malbatên xwendekaran û bi saya wezareta perwerdeyê ya Elmanî û ked û ezmûna mamoste Semîr Umer pêkhatiye, ku di vî warî de roleke wî ya pir mezin hebû.
Em sipasîya wan hemû biraderan dikin ku alîkarî di kirîna wan diyariyan de kirin, ku îro tên dabeşkirin, ev jî wekî handanekê bo xwendekaran, di serî de: Şêrzad Iniz, Zorab Wethê, Welîd Bînbaş û Dilşad Ebdella.
Her weha em sipasiya Xanim Xunav Haco rêvebera Komeleya Ronahî û karmendên wê Komeleyê dikin ku roleke mezin dîtin di serxistina vî karî de. Em sipasiya nivîskar Sidîq Şernexî jî dikin ji bo alîkariya wî.
Bi hêviya serkeftinê ji bo xwendekaran, da ku bikaribin zimanê xwe di rewşeke azad û demokrat de ber bi pêş ve bibin.

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

سەلاح بەدرەدین

لە گەرمەی هەڵكشانی ململانێیەكانی نێوان بەرژەوەندییەكانی هێزە زلهێزەكان لەسەر سامان و سەرچاوەكانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و، زیادبوونی خێرایی ڕووبەڕووبوونەوەكانی نێوان لایەنە هەرێمییە حوكمڕانەكان سەبارەت بە دابەشكردنی هەژموون و داگیرسانی پڵیتەی شەڕەكان بەوەكالەت، هەروەها گەشەسەندنی ئەو شەڕانە لەم ساڵانەی دواییدا و، هەڵگیرسانی شەڕ و پێكدادانی توندوتیژیی نێوان هێزەكانی گەلانی زیندوو لە لایەك و، ڕژێمە دیكتاتۆرە…

Tengezar Marînî

Erkên Zimên

Erk ên zimên cihêreng in û dikarin li ser çend beşan werin dabeş kirin. Erk ên herî baş ên zimên ji hêla zimannas Roman Jakobson ve hatine formulekirin, ku şeş erkên bingehîn destnîşan kirine:

Erkê referansê/Lêveger: Ev erk behsa ragihandina agahî û rastiyan dike. Ew di…

EBDILBAQȊ ELȊ

Serok û lȇvegerȇ kurdî Mes’ûd Berzanî ti carî ji kurdan dûr neketiye, li ku derê û kengî jî be, belȇ ew her tim bi wan re ye, ȗ nêzî wan e her wekȗ lȇdana dilȇ wan be.

Roleke mezin ya serok Berzanȋ di pirsa kurd li rojavayȇ kurdistanȇ de…

Baso Kurdaxi

Bihara nûjen
Bihara ciwaniyan her heye
Dilên tî li hev dicivin
Ji bo azadî û hêviyan
Mîna fısıltandina bêdengiya demê
Rojan ew westandin
Gilî û gazinan ji siruşta bêdeng
Ber bi çiyayê bilind ve
Dilê wî bi ava zelal lêdide
ava kaniyê ya gurrîn
Ji bo veşartina êşê di nav tozê de
Û birîn bi axa sor hatiye nixumandin
Bi pelên zeytûnê…