(Sazkirina cîhana romanî di Romana Kobanî a Can Dost)

Rêber Hebûn

Roman li dor Kobanî dizivîre , behsa dema şerê navxweyî  li sûrî dike , û bandorê wê çaxê  2011 li ser rojavayê Kurdistanê, civakê wê û bi taybet li  ser Kobanî, nivsîkar Can Dost pala xwe dabû li ser bîr di avakirina vê romanê de, berî xwe da zaroktî, malbata olî  û herwiha ronî da li ser bandora reftarên êlî li  civaka wê deverê û nerîna wan ji kesên nenas re , yên nav li wan dikirin  Mihacir, ango bi kurdî Penaber, helbet şêweya nivîsa wî bala mirov bêhtir dikşîne , bi taybet dema ew xwedevan ji xelkê deverê be, bêhtir wê têkeve kûrahiya hestek e dagirtî arezû û nalîn , li ser çawaniya ramandinê, bandora şer  li ser xelkê , têkiliyê ciwanên dilgerm û kêm zane bi hevdû re û herwiha bi xuristiya çaxê, bi berzbûna rewşek e nû  û serpêhatiya desthiladariya kurdî yê nû li rojava de, û dan û standina wê bi partiyên ne ligel ramanê wê û herwiha gelek xalên yên bi vê kêşeyê ve girêdayî.

 

Nivîskar di vê romanê de hewil da li ser  gelek kêşeyên hestiyar  raweste , zimanê rewşa wî vekirina kêlên birînê û gera li çareseriyê û çarenûsên hin kesayetên yên ketibûn e pêla narvîna har û bi dawî ve hinek ji wan derbider bûn û hin jî jiyana xwe ji dest dan û wisa xwest bi rêya lehengê vê romanê Hec Mislimê Hemzirav kalemêrê yên di dilê xwe de barên mirinê kedî kiribû , û bûbû mîna findê şevek e tarî hêdî hêdî dihele , kes li dora wî nema, jina wî ya a ku pêre xweşî û nexweşî derbaskiribû , bin batonê de miribû , û keça xwe ya mezin jiyana xwe bidawî kiribû li Elmaniya yê piştî kur û hevjînê wê li deryayê Îca tirkî de xeniqîn, û rewşenê yê  ku daiş serê wê ji laşê wê qutkiribû di êrîşa li ser kobanî de , herwiha kurê wî yê li pey hezkiriya xwe çibû Reqayê û li wir hatibû serjêkirin û Metînê yê bi dawî şehîd ket, û bi dawî  vê romanê ew û herdû neviyên xwe û diya wan di şeva Xedirê de jiyana xwe ji dest dan, wisa roman berve encamek e  xemgîn û dilzar çû,roman destê xwe danîbû li ser gelek deverên şewatê  bi awayekî hunerî û diramî, bandora ol û reweştên êlî li civakê hatibû nîşan dan , û nivîskar bi rêya bîranînên xwe yê taybet karîbû têkeve deverên mirovî yên jiyana demê niha û berê bi hevdû ve girêdide, ronî da li ser malbata xwe yê ji Amûdê hatibûn e Kobanî û rola bavê xwe mîna oldarekî li Kobanî , û girêdana wî bi deverê û xelkê wê ,û herwiha Can Dost behsa rola Partiya gelerî yê desthildar li ser civakê dikir û bi taybet ciwanê wê û rola wê di şerê Olperestên radîkal yên xwestibûn Kobanî têxin di bin kontrola xwe de.
Roman behsa bandora şer li ser hizrên civakê dike, û li ser windabûna ciwanan û koçberiya wanî deronî  de , û baş ji xalek ta xalek î ve diçû, giranî bêhtir dida li ser pesindayîna deroniya mirov di wê demê de, û herwiha pesindayîna cih û têkliya mirov bi sêwir û nîgaşên xwe ve , û girêdana mirovê afrêner bi rewşa xelkên xwe yên di cengên herêmî de dibin tenê qurbaniya siyaseta çewt , bi vî rengî nivîskar ezmanek e romanî saz kir ji bihna şer û buyerên qurbaniyan û  çîrokên  penaberan , û têde findê hêviyê melûl dibin,  wisa ev roman jî çaxek e girîng ji dîroka gelê kurd ezber dike , ji bo nifşên nû re nameyên bi êş rêdike naverokên wan nameyan ewe   çîrokên miletê kurd yên bi serdan salan ve bindest in , parçe ne , ne yek in û herwiha di talîzoka windabûnê de timî sêwî û pêxwas digerin.

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Salih Cefer



Qedexebûna zimanê kurdî bi salên dirêj bû sedema paşketina hemû cûreyên wêjeya kurdî û bi taybetî jî ya zaravayê kurmancî.
Tevî ku di van salên dawî de li gelek alîyên Kurdistnê rewşa wêjeya kurdî (kurmancî) bi pêşve çûye jî, lê hîn pêwîstîya bi pêşveçûnên bêtir heye.
Kanîyên pêveçûnê pirin, yek ji wan…

Ebdûlazîz Qasim

 

Ji demê hatina Ehmed El-Şerih li ser desthilata Sûriyê, piştî hilweşîna rejîma Esed di 8ê çileya sala borî de û heta îro, bi carekî rewş û rastiya Sûriyê ya civakî, cugrafî, siyasî, etnîkî û olî tê paşguh xistin, bi taybetî hebûna gelê Kurd bi carekî tê paşguh xistin, her bigire…

Amadekirin û kurmacîkirina tekstên stiranan: Ednan Bedreddin

 

Mezher Xaliqî yek ji navdartirîn hunermendn kurd ên sedsala bîstan e. Ew di sala 1938 an de weke zarokê malbateka kurd a oldar li Sune (Sanandaj) hatiye jiyanê. Behremndiya Xaliqî di warên goranîgotin û werzişê de ji salên dibistana seretayî ve derketine pêş. Her di…

Ebdûlazîz Qasim

Di dîroka navçeyê de, hîç erdnîgariyek bi navê Tirkiyê nîne, û deweta Tirkiya li ser sextkariya dîrokê û talankirin, qirkirina Kurd, Ermen û Yonaniyan û herwiha li ser dagîrkirina beşeke mezin ji xaka kurdistan, Yonanîstan, Qubirstan û Ermenistanê hatiye avakirin.

Projeyên Tirkan her ji destpêka xwe ve û heta…