Xelefê Şûvî û Çîroka Haware Mîr Haware

Konê Reş
 
Mîr Bedirxan (1802-1868), di sala 1843an de, li herêma Botan mîrnişiyek ava kir, êdî nema bêş û bac da Sultanê Osmaniya, pere bi navê xwe deranîn û di bin navê Peymana Pîroz de kurd li dor xwe civandin û got: Dîn dine Xwedê ye, em tev birayên hev in…
Ji encamên edaleta wî, biyaniyan di pesnê wî de gotin: Bedirxan Edalet e û edalet Bedirxan e.. Lê di havîna 1847an de Mîr Bedirxan ji ber artêşa Osmaniyan bi serkêşiya Osman Paşa û xiyaneta xizmê wî Ezdînşêr, xwe ji bajarê Cizîrê vekişand keleha Eroxê.. Sibehekê digel Xelefê Şûvî, ji ser pişta kelehê mêzekirin, dîtin ku artêşa Osmaniyan digel Ezdînşêr dora kelehê kirine xelek..

 Hingê Xelefê Şûvî ji ser kelehê berê tivinga xwe da Ezdînşêr ku wî bikuje.. Ji mîr re got: Mîr! Ezdînşêr ketiye derba tivinga min de, ez wî bikujim? Mîr lê vegerand: Na Xelef nema lê hêjaye, wî nekuje.. Em ê xwe teslîm bikin.. Belê Xelef ne ji wan mêran bû yên ku berika wî bûş derbas be.. Xelef bi ya mîr kir, berika xwe berda û Ezdînşêr nekujt.. Xelef ji mîr re got: Ezbenî! Eger tu xwe teslîm bike, ez xwe teslîm nakim.. Ez ê xwe ji meydanê bidim alî.. Mîr got: Xelef çare nemeye.. Ji herdû rexan ve wê xelkên Botan bêne kuştin.. Ez xwe teslîm bikim çêtire.. Berî ku mîr Bedirxan xwe teslîmî Osman Paşa bike, Xelef xwe ji kelehê da alî û nebedî bû, mîr Bedirxan jî xwe teslîmî wan kir.. Û di havîna 1847an de, Siltanê Osmaniyan Mîr Bedirxan û malbata wî sirgûnî Stenbolê û girava Kirîtê kirin..
Belê li gor sozên ku Osman Paşa bi Ezdînşêr re dabû ku wî bikin Mîrê Cizîra Botan, pêk anîn û ew kirin mîrê Cizîra Botan di şûn Mîr Bedirxan de..  
Sebaretî Xelefê Şûvî, wek ku kurdan gotiye: Rim di tûran de nayê veşartin), Xelefê Şûvî jî nedihat veşartin û wek sûcdarekî ji rex Ezdînşêr ve dihat naskirin.. Vêca wî şêxên Basret dan pêşiya xwe û çûn Birca Belek dîwanxaneya Mîrê Botan, da ku Ezdînşêr efûya wî bide.. Dibêjin piştî ku derbasî Birca Belek bûne û rûniştine, Ezdînşêr qedrê Şêxên Basret girtiye û ew efû kiriye, lê di nav re bang xulamekî xwe kiriye û jêre gotiye: Ka wî texmê min yê cûx bîne.. Piştî ku jêre anîne, kuna ku di navrana şerwan de bû şanî Xelef kiriye û jêre gotiye: Xelef! Tu dibê ev kuna di navrana şerwalê min de ne şûna devê seha ye? Dibêjin Xelefê Şûvî lê vegerandiye: Na begê min! Ew kun şûna devê şêra ye.. Paşê jê xwestiye ku ligel bimîne, wek ku çawa ligel Mîr Bedirxan bû.. Xelefê Şûvî lê vegerandiye: Piştî çavên Mîr Bedirxan xulamtiya zilaman li min heram be, ez zilamtiya kesekî din qebûl nakim.. Dibêjin hingî Ezdînşêr gelekî jê aciz bûye û gotiye: Ez te nakujim, mala şêx Husên bi te re hatine, lê herêma Botan li te heram be.. Dibêjim dema ku Xelefê Şûvî ji birca Belek derketiye ku ji herêma Botan celî bibe, dîtiye govend û dîlana şahiya ku Ezdînşêr bûye mîrê Botan li dare, ji kerba re ketiye serê govendê de û wiha gotiye:

Ez Xelef im Xelef im      Haware mîro hawar e
Ez xelefê Şûvî me          Ezdînşêr begê Botan e
Xweyê şûrê sedef im      Haware mîro hawar e
Gel eşîra şer dikim         Deng, dengê mîrê Botan e
Ez Xelefê kinik im          Haware mîro hawar e
Xweyê şûrê şirik im       Ezdînşêr begê Botan e
Ez Xelefê Botî me          Haware mîro hawar e
Ji eşîra bi hevî me         Deng dengê mîrê Botan e..

Xelefê şûvî, qet di vê strana xwe de, negotiye Ezdînşêr Mîrê Bota ye, bi tenê gotiye Ezdînşêr Begê Bota ye..

Konê Reş, Qamişlo, 10.11.2015

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

سەلاح بەدرەدین

لە گەرمەی هەڵكشانی ململانێیەكانی نێوان بەرژەوەندییەكانی هێزە زلهێزەكان لەسەر سامان و سەرچاوەكانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و، زیادبوونی خێرایی ڕووبەڕووبوونەوەكانی نێوان لایەنە هەرێمییە حوكمڕانەكان سەبارەت بە دابەشكردنی هەژموون و داگیرسانی پڵیتەی شەڕەكان بەوەكالەت، هەروەها گەشەسەندنی ئەو شەڕانە لەم ساڵانەی دواییدا و، هەڵگیرسانی شەڕ و پێكدادانی توندوتیژیی نێوان هێزەكانی گەلانی زیندوو لە لایەك و، ڕژێمە دیكتاتۆرە…

Tengezar Marînî

Erkên Zimên

Erk ên zimên cihêreng in û dikarin li ser çend beşan werin dabeş kirin. Erk ên herî baş ên zimên ji hêla zimannas Roman Jakobson ve hatine formulekirin, ku şeş erkên bingehîn destnîşan kirine:

Erkê referansê/Lêveger: Ev erk behsa ragihandina agahî û rastiyan dike. Ew di…

EBDILBAQȊ ELȊ

Serok û lȇvegerȇ kurdî Mes’ûd Berzanî ti carî ji kurdan dûr neketiye, li ku derê û kengî jî be, belȇ ew her tim bi wan re ye, ȗ nêzî wan e her wekȗ lȇdana dilȇ wan be.

Roleke mezin ya serok Berzanȋ di pirsa kurd li rojavayȇ kurdistanȇ de…

Baso Kurdaxi

Bihara nûjen
Bihara ciwaniyan her heye
Dilên tî li hev dicivin
Ji bo azadî û hêviyan
Mîna fısıltandina bêdengiya demê
Rojan ew westandin
Gilî û gazinan ji siruşta bêdeng
Ber bi çiyayê bilind ve
Dilê wî bi ava zelal lêdide
ava kaniyê ya gurrîn
Ji bo veşartina êşê di nav tozê de
Û birîn bi axa sor hatiye nixumandin
Bi pelên zeytûnê…