cigerxwîn

kasî yûsiv

 di roja  bîr anîna koçkirina  seydayê  helbesta kurdî  cegerxwîn,her kes dirajê  pênûsê  û hewl didê ku tiştekî li ser jiyana vî  mirovê  bi nav û deng binîvisênê.
ez dimînim dudil ka ezê çi  binîvisênim ku hinkofî  bejna wî be,ew bejna ku aso têra wê ne kirin lewma giha bilindayiya sitêrên her û  her diçirisin.
ciger xwîn temenê xwe di ber bêjeya kurdî de xerç kir,û xwe bexşî  wêje û  toreya kurdî  kir,xwe bê beramber kiribû  dergevanê hevokan û  nerdewana di bin fermana  wêneyan,mîna  şervanekî di cengêde ew her tim hişyarbû  di nobeya  xwede.

di demekêde  ew hate jiyanê , milletê kurd pur şerpeze û hejar û pejmurde bû,di dema  hilweşana mîrîtiyên kurdande,ew dema pur hestiyar , di dîroka rojhilata navîn  bi giştî,û ya kurdistanê  bi taybet
ji ber ku di wê demê de hêjta kurdistan du perçebû  parçek  di bin destê osmaniyande  û  parçeyê dî di bin destê  sefewiyan yên êranîdebû , cenga cihanê ya yekem û  ya duwem herdû  dîtin di dema  nûbihara temenê xwede,bavê wî û  dayika wîjî  di wê  demê de  diçin dilovaniya xwedê,dema erdhejênên  ciyopolitîkîbû,dema nexşe dana nûbû  ji cihana rojhilat a navînre,û ji cîhanê bi tevayîrejî  pêpelûkeke nûbû,di hilkişyana murovatiyî  ber bi rewşeke bin poşde.
hevçerxê pymana  lozan û sîver , û ya  saykis pikobû.
şoreşên kurdistanê ya şêx s,id  di 1925, ya herî xwedî dengvedaneke mezin di kurdistana bakurde, ku encamên wê pur ne xweş hatin,û dilê hemî kurdan di wêdemêde û hetanî iro şikest bi şikestina wê, û retara dî ya giring;şoreşa kurdistana iraqê bû bi rêveberiya  melle mistefa yê berzanî ewjî pur akama wê hebû li ser şop û ajotina wî.
reftara  li sovyata  berê pur bala wî dikşand , û hêviyên xwe li ser girêdidan; ew tevgera bi navê markis û linin, bûbû  nimûneya  xwe rizgarkirinê, jibo cigerxwin di demekêde.

Hela were, hela were !
Ji bo te bêjim eşkere.
Em bûn çêra hirç û gura
Bûn alifê ga û kera
Heval bibin tev Markisî
Bawer mebin bi hîç kesî
Bi pêşde gernas û şiyar
êriş  bikin sênca neyar
Hela were, hela were !
Ji bo te bêjim eşkere.
Win kom bikin zêr û pera
cigerxwîn,ev mirovê  ku qedera wî  ew  avêtibû  wê demê di wan merc û  egerên nûde ewî mîna  geyakî  nû  şîn bibe hatibû jiyanê.
di civaka kurdî de  dibistan hebûn belkî  berî  çend sed salekî ji ji dema  hatina cigerxwin, li cizîra botan , dibistan hebûn, lê  bi nav dibistanbûn , ew bixwe peymangehbûn, têde hemî  waneyên tîkel dihatin bexişkirin bo suxteyan, ji nifşên ayinî , û  matmatîkî, û sitêr nasînî, û  wêjeyî, û  felsefî, û dîrokî.
lê mixabin di dema  cigerxwinde ew peymangeh mîna xewnên kurdan  hatibûn kilîtkirin.
EY FELEK

Ey felek, ka ew sera û
Birc û qûnaxê dimin ?
Ka rez û bostan û dar û
Kanî ew baxê dimin ?
Çîçek û nêrgiz heriştin
Tev ji bîna sor – gulan
Surperî nayên semayê
Kanî qozaxê dimin ?
Qeb-qeb û dengê kewan
Nayên li ser lat û çiyan
Kûre – kûre rengê bûman
Nalêya zaxê dimin
Ser bi zêr û çox bi surme
Dest li ber, rû nale – nal
Dê bi kê xweş bin di dilde
Ev key û daxê dimin ?
Bilbilê malik xerab
Herdem bi hewar û girî
Xweş li ser sorgul dinalîn
Bûne ortaxê dimin
Qumriyan sed rengê awaz
Wan ji derdê nêrgîzan
Bûm li ser kox û kelat û
Qesr û çardaxê dimin
lê  korsên waneyan ne hatibûn hilqetandin, vêce hicrik hebûn, hicrikjî navê wî cihê têde  mellayan waneyên olî , herwiha yên rêzimanê kurdî , di wan de didan zarokan, û heryekî serkeftin bi desxistibana, bawer name distand(icaze)jêre dihate gotin, ji aliyê şêx yanjî  ji aliyê mellayekî xwedî behreke mezin di zanyariya oli û rêzimanî de, di her şar zimanan de,kurdî ,erebû,tirkû,farisû,ji ber ku her  mellayekî  kurd bi van her çar zimanan zanîbû.
lê cigerxwîn di cirîda  hestên welat parêziyêde dabû pêşiya hemû rikber  û himber wan li pilleya yekê derketibû,di bîr û baweriyên xwede pur şehrezabû.
evî  helbestvanî  di wê demêde mîna hemî pêxemberan,hizr bi wê yekê dikir ku xelkên din piştî dihên salan nû tê bighin bê ka ewî  çi got, û çi divaya wîbû ji wan gotinan,
ger hûn nebin yek..hûnê herin yek bi yek.

hewar dikim ranabî kes
şêx û mela û pîr û qes
bi xaç û xişt û mizgeft û dêr
 em xistine tora neyêr
hewar hewar hewar hewar
van kûçikan dexlê me xwar
 
  sed camî û dêr û kenişt
naqos û bang ûtîr û xişt
sed lek ji tîpên lem terew
bi  kêr me nayên tev derew
hijmara  dîwan û  pirtûkên cigerxwîn  pir bûn,lê li gorî  wê purbûnê wilo bi wate ,û mufa û dagirtî pend û şîret bûn, ji bilî heft dîwanên wî ferheng û rêziman û dîroka kurdistanjî nîvisandine
cigerxwîn pirojeya netewa kurdbû li ser du piyan di geriya, pêxemberekî çerxê bîsta bû, genceke lebaleb ji nêrîn, wêne, bêje, agedariya felsefî û dîrokî bû.
Keko ziman dirêjim
Mexeyde ez çi bêjim
Ez xêrxwaz û dilovan
Bê toz û be Qerêjim.
22/10/2014
bazil swîsra

em xistine tora neyêrhewar hewar hewar hewarvan kûçikan dexlê me xwar sed camî û dêr û keniştnaqos û bang ûtîr û xiştsed lek ji tîpên lem terewbi  kêr me nayên tev derewhijmara  dîwan û  pirtûkên cigerxwîn  pir bûn,lê li gorî  wê purbûnê wilo bi wate ,û mufa û dagirtî pend û şîret bûn, ji bilî heft dîwanên wî ferheng û rêziman û dîroka kurdistanjî nîvisandinecigerxwîn pirojeya netewa kurdbû li ser du piyan di geriya, pêxemberekî çerxê bîsta bû, genceke lebaleb ji nêrîn, wêne, bêje, agedariya felsefî û dîrokî bû.Keko ziman dirêjimMexeyde ez çi bêjimEz xêrxwaz û dilovanBê toz û be Qerêjim.22/10/2014bazil swîsra

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Salih Cefer



Qedexebûna zimanê kurdî bi salên dirêj bû sedema paşketina hemû cûreyên wêjeya kurdî û bi taybetî jî ya zaravayê kurmancî.
Tevî ku di van salên dawî de li gelek alîyên Kurdistnê rewşa wêjeya kurdî (kurmancî) bi pêşve çûye jî, lê hîn pêwîstîya bi pêşveçûnên bêtir heye.
Kanîyên pêveçûnê pirin, yek ji wan…

Ebdûlazîz Qasim

 

Ji demê hatina Ehmed El-Şerih li ser desthilata Sûriyê, piştî hilweşîna rejîma Esed di 8ê çileya sala borî de û heta îro, bi carekî rewş û rastiya Sûriyê ya civakî, cugrafî, siyasî, etnîkî û olî tê paşguh xistin, bi taybetî hebûna gelê Kurd bi carekî tê paşguh xistin, her bigire…

Amadekirin û kurmacîkirina tekstên stiranan: Ednan Bedreddin

 

Mezher Xaliqî yek ji navdartirîn hunermendn kurd ên sedsala bîstan e. Ew di sala 1938 an de weke zarokê malbateka kurd a oldar li Sune (Sanandaj) hatiye jiyanê. Behremndiya Xaliqî di warên goranîgotin û werzişê de ji salên dibistana seretayî ve derketine pêş. Her di…

Ebdûlazîz Qasim

Di dîroka navçeyê de, hîç erdnîgariyek bi navê Tirkiyê nîne, û deweta Tirkiya li ser sextkariya dîrokê û talankirin, qirkirina Kurd, Ermen û Yonaniyan û herwiha li ser dagîrkirina beşeke mezin ji xaka kurdistan, Yonanîstan, Qubirstan û Ermenistanê hatiye avakirin.

Projeyên Tirkan her ji destpêka xwe ve û heta…