Hijmar 100 – Berçile – 2008z :
Dûvçûyê pêvajoyên bûyeran , di dema kurt a borî de , derencamek wî din hebû , çimkî pir nerîn û têgihêjteyên puxtekirî ji arastebûnên polîtîkî yên nû ji layê rijêma sûrî de û livên wî yên xuyabûn wek ku – bi rengekî an bi yê din – nîşana hatina rewşekê didin ku tê de bûyerne he ne karliyekdibin bi qunaxê û nîşaneyên wê yên bingehîn re , nemaze piştî peymana Dewhayê ( li Qeterê ) sebaret bi Libnanê
di dema ragihandina nûçeya danûstandinne ne rastexwe de bi Îsrayîlê re di riya berevanê turkî re , û hewildanên çaksasiya felestînî ya navxweyî , û avakirina têkeliyên dilniyabûnê bi layê îraqî re , di gel xuyabûna rola frensî ya nêzîk ji bo çareserkirina pirsgirêkên girêdayî bi rewşa herêmî û navdewletî de nemaze ya girêdayî bi rijêmê û rewşa wî de .. evê hemî hêjtiye ku piçek hêvî peydabibin li cem hindek hêz û çalakiyên ramyarî û rewşenbîrî di hindirê civaka sûrî de bi destpêka qonaxekê ji bidengevehatina bi guhertinên cîhanî re , yên ku heger bibin ew ên xwedî dengvedan bin di hindirê civaka sûrî de ya ziyatir dibe tîyê hevpeyvînê û têkgihêjtinê ji bo rêkeftin û şirîkatiyê di çêkirina biryara polîtîkî de û pişkdarî di wergerandin û bikaranîna wê de li ser rêya xizmeta welatî û pêşkevtina wî..
Û tevî tinebûna nîşaneya ti belgeyî li ser destberdana rijêmê ji rêbaza xwe ya stem û serdestiyê an agahdarkirina devjêberdanê, tenê bidengevehatinek katî ( tektîkî ) bû sebaret bi danustandina wî di gel layê navdewletî di derheqê hindek kêşeyên rewşa herêmî de yên li jor hatî gotin . Lê rijêmî zû ew arasteyên xapînok dîse veşartin û aşkere ji nuh de vegeriya siyaset û rahatinên xwe , û têkeliyên xwe ziyatir kirin di gel hevbendên xwe yên klasîkî bi rengekî bihêztir , û terazû aşkere vegeriyane rojgarê berê , û bi wê re tengijînne nû li ser sinûrên Libnanê çêbûn , û tûjbûna tekoşîna felestînî ziyatir bû , û xuakir ku rewşa Îraqê berve hilweşîna rêkeftina siyasî de diçe û tirs dibe ji xuyabûna alavên vêketina şerrekî navxweyî ku dibe kavilker be . Û di biwarê hindirî de , rijêmê rahatinên xwe yên stemkar ziyatir kirine di rûyê hêzên siyasî de çi ku hijmara girtiyên siyasetvan ziyatir dibe di gel vepirsînên ewlekarî yên berdewam , û siyaseta regezperest di rûyê gelê kurd de ji fermayişa (mersûm) 49 yê ku jiyana aborî û civakî di Kurdistana Sûriyê de jikarxistiye , di gel tiştên veşartî ji rojên tên re , û şêweyên birçîkirina civaka sûrî , ji supayên bêkariyê û belavbûna gendeliyê di movikên dewletê û civakê de .. tu dibêjî qey ew wek berkar e sebaret bi têkçûna têkeliyên rijêmê bi layên xemxur re , an jî çepek lihevkirinê hebû û derbestî pê nebû , an jî rêya ku rijêmê ji xwe re bijartibû ne stratîjî bû lê derencama pestanne bû lê hatin sepandin û jê vegeriya dema dît ku ( pêşkevtinne di rewşa navdewletî de he ne ) , û li gorî baweriya wî ew ên hemî terazûyan biguherin .
Ya rast , rijêm araste û siyasetên xwe , di radeya bingehîn de , li ser alavê demê avadike , û tê re du tiştên bingehîn ji dest xwe bernade :
Yê yekem : kar , heya ku dikare , ji bo xurtkirina desaleta xwe û ziyadkirina serdestiya xwe li ser çarenûsên welêt û civakê , û ji bo vê yekê her karî dike , û têgihêjtina guhertinê û çaksaziyê û jinavbirina gendeliyê .. dimîne ew ê ku xizmeta ev ê arasteyê dibîne , ne wek ku kesne têdigihêjin ji nûkirin an guhertinê di riftarî de . Çimkî guhertin an guhertina riftarî di niherîna rijêmî de ne bihtirî guhertina di wî bi xwe de ye , ango derketina hevsarê îşan ji destê wî .
Tiştê diwem : ew araste û pilanên xwe datîne bi nîşaneya yê din an nîşaneya guhertinên rewşa navdewletî ya awarte . Çi ku carekê merckarî kir li ser jihevketina rewşa navdewletî ji ber tekoşînên aborî û hevrikiyên di bazarên cîhanî de , û cara diwem merckarî kir li ser helwesta Çînê û Rûssiyayê di danûstandinan de û kêşeyên dengdanê û praktîka mafê VETOyê di komîteya Neteweyên Yekgirtî (UN) de , û cara sêyem jî li ser hêviya vegera gelekomekiya navdewletî û şerrê sar nemaze di navbêna Rûssiyayê û Amerîkayê de ji ber goteka destêwerdana Amerîkayê di îşên Rûssiyayê û milmilaneyên wê di gel dewletên hevsoyetiya wê dikin de , û her weha metalê mûşekî li Polonyayê û bilî wê , û rijêm ji bîr dike ku Rûssiyaya hîroj ne Yekîtiya Sovyet a berê ye, çimkî ew jî dewletek xwedî sirûştiyek destmayedarî ye guh dide kêşeyên xwe yên aborî û alavên pêşkevtina wê û nabîne ku dewletên destmayedar – û ji wan Amerîka – dijmin in jê re , belê vajî vê yekê ye dema hêviya sûdwergirtinê ji wan dike di pêşkevtina xwe de . Îroj jî merckarî li ser guhertinên ayindeyî di siyaseta navdewletî de ye bi wergirtina serokê amerîkî yê hilbijartî Barak Obama ji hevsarê îşan re di kargêriya xwe ya nû de , û ji bîr dike ku Amerîka tê deselatkirin ji layê stratîjî û dezge û berjewendiyan de ne ji layê kesne an destene an kogelne regî an tîreyî an desteyî de , û herdu partiyên amerîkî ( ya Komarî û ya Demoqrat ) ti caran ne ciyawaz in li ser kêşe û dozên gewherî , û serokê hilbijartî û teximê wî yê nû tenê helgirên bicihînana siyaset û bernamene berê nîgarkirî ne , dibe ku şêweyê karî an rahatin ne wek hev be di navbêna kesekî û yê din de an kargêriyekê û ya din de . lê dimîne armanca bingehîn xizmeta meriv û civaka amerîkî ye .
Û wilo , hûrbînî di wan siyasetên rijêmê de aşkere xuya dike ku ew girijî bûye di hindirê xwe de , rûgenasa xwe winda kiriye , xwe girtiye bi xwepesendiya bi desalet û samanê de ya ku wî ji dîtina rastiyan kor dike , êş û azarê dibîne ji astengî û têzanên di navbêna navendên hêzan de di hemî movikên xwe de , yên gefan lê dixwin bi parçekirina rêzên wî û belavkirina hêzên wî , heya bibe tirsok û newêrek ji ber veşartiyên ayindeyê , nemaze ku li ba civaka navdewletî terazûyên hûr he ne di nirxandin û danûstandinê de bi tazekaran re . hema bi dawiya vê salê re û destpêkirina kargêriya amerîkî ya nû di destpêka sala tê de civaka navdewletî kêşeya Uranyomê libadike û cihî dibîne li nêzikî bajarê Dêra Zorê yê sûrî , di gel nêzikbûna sozê dadgeha navdewletî ya taybet bi reşkujiya serokwezîrê libnanî yê berê Refîq El – Herîrî û yên din.. Loma rijêm riftarê durist winda dike , û destkariyê dike li gorî dalxe û migêzan , û dikeve hevûdu û li nûçdanê rast tê , ji ber ku ew ti reçavkirinê nade qonaxê û pêşkevtinên wê û ne jî dide cemawerî û awatên wan , çimkî ew xizanê awezekî komî û dezgene rasteqîn e ku jê de birêkeve di çareserkirina doz û kêşeyan de û birina helwestê durist ji yê ku li dora wî diqewime , an ku pilan û bernameyan jê wergire berve dûrxistina metirsiyan an xizmeta berjewendiyên welatî yên bilind û pêşkevtina wî .
Dem , bi hemî terazûyan, ne li gorî berjewendiya rijêmê û siyasetên wî ye bi car , û ew nikare sûdê wergire ji qonaxê û daxwazên wê , û nikare bisekine di rûyê metirsiyên li dorê de , û her tiştê dike vaje bi temamî , çiku navûdengê wî diheje bi layê navdewletî re , û civaka sûrî û hêzên wê yên niştimanî li hinder û derve ji xwe re kirine dijber ji ber ziyadkirina stema wî û sepandina ziyatir ji serdestkirin û hovîtiya xwe li ser hemî pêkhateyên neteweyî û olî û tûjgeliyên komelayetî ..
Ji vir , hêzên niştimanî – û bi wan re cemawerên pehin – vexwendî ne ji bo dest bidine hev û hevkar bin û kar û çalakiya xwe li meydanê bikin û bêyî tirs , ji bo neçarekirina rijêmê di biwarê hilweşandina siyasetên xwe yên stemkar û kavilker de û karliyekirin bi civaka navdewletî re ji bo digelçûna pêçkeyê guhertinê û veguheztina demoqrat , li se rêya avakirina dewleta maf û yasayê ya welêt dike welatekî ji hemî lawên xwe re bê yî jihevcudakirin bi behaneya hatnepala neteweyî an olî an ramyarî , û rê vedike ji hemiyan re di avakirina wî de û bicihînana amadekirina alavên pêşkevtin û pêşveçûna wî , wek bicihînana evî diruşmî : « Sûrî ji hemî sûriyan re » .
———————————–
* Rojnameyeke giştî ye, ji weşanên nivîsgeha çand û ragihandinê, ya pariyta Azadî ya Kurd li Sûriyê
** têbînî : ev gotara wergerandî ye ji sernivîsa rojnameya AZADÎ – hijmara 404 – berçile 2008z
———————————–
Ferhengoka Sernivîsê :
Araste – اتجاه
Alav – سبب، عامل
Awarte – استثنائي
Ayinde – مستقبل
Awat – تطلّع
Awez – عقل
Berjewendî – مصلحة
Behane – حجة، ذريعة
Berkar – رد فعل
Bidengevehatin – تجاوب
Berevan – وسيط
Belge – وثيقة، إثبات
Çalakî – نشاط
Ciyawaz – مختلف
Çaksasî – إصلاح
Dûvçû – متابع
Derencam – استنتاج
Dilniyabûn – اطمئنان
Dengvedan – صدى
Derbestî – التزام
Dezge – مؤسسة
Destêwerdan – تدخل
Diruşm – شعار
Digelçûn – مواكبة
Destmayedarî – رأسمالية
Deste – فئة
Dadgeh – محكمة
Destkarî – تصرف
Dalxe – هوى، مزاج
Fermayiş – مرسوم
Gendelî – فساد
Gelekomekî – تكتل
Gotek – زعم، مزاعم
Hevrikî – منافسة
Hatnepal – انتماء
Hilbijartî – منتخب
Helgir – حامل
Hevsar – زمام
Hûrbînî – تمحيص، تدقيق
Hevsoyetî – جوار
Helwest – موقف
Jikarxistin – تعطيل
Jihevcudakirin – تمييز
Jinavbirin – مكافحة
Kavilker – مدمّر
Kargêrî – إدارة
Kogel – مجموعة
Karliyekirin – تفاعل
Kêşe – مسألة
Merckarî – مراهنة
Milmilane – صراع
Metal – درع
Mûşek – صاروخ
Maf – حق
Metirsî – خطر، مخاوف
Migêz – مزاج
Nûçdan – فشل
Nîgarkirî – مرسوم
Navend – مركز
Neçarekirin – إجبار
Nirxandin – تقييم
Navxweyî – داخلي، محلي
Pilan – خطة
Pestan – ضغط
Puxtekirî – مستخلص
Peyman – معاهدة، اتفاق
Pişkdarî – مشاركة
Pêkhate – مكوّن
Pêçke – عجلة
Reşkujî – اغتيال
Reçavkirin – اعتبار
Rûgenas – بوصلة
Rade – درجة
Regezperest – عنصري
Rojgar – عهد، فترة
Rêbaz – نهج
Rastexwe – مباشر
Rol – دور
Rahatin – ممارسة
Riftarî – سلوك
Regî – عرقي
Ramyarî – سياسي
Supa – جيش
ٍSepandin – فرض
Sirûştî – طبيعة
Saman – ثروة، مال
Sbaret bi – بالنسبة لـ
Sûdwergirtin – استفادة
Şêwe – أسلوب
Têgihêjte – مفهوم
Terazû – ميزان، مقياس
Tire – طائفة
Têzan – احتقان
Tazekar – مستجدات
Texim – طاقم
Tûjgeliyên komelayetî – شرائح اجتماعية
Tengijîn – توتر، احتقان
Vexwendî – مدعو
Vepirsîn – استجواب
Vajî – عكس
Wergerandin – ترجمة
Xwepesendî – استئثار
Xemxur – معني (بالأمر)
Û tevî tinebûna nîşaneya ti belgeyî li ser destberdana rijêmê ji rêbaza xwe ya stem û serdestiyê an agahdarkirina devjêberdanê, tenê bidengevehatinek katî ( tektîkî ) bû sebaret bi danustandina wî di gel layê navdewletî di derheqê hindek kêşeyên rewşa herêmî de yên li jor hatî gotin . Lê rijêmî zû ew arasteyên xapînok dîse veşartin û aşkere ji nuh de vegeriya siyaset û rahatinên xwe , û têkeliyên xwe ziyatir kirin di gel hevbendên xwe yên klasîkî bi rengekî bihêztir , û terazû aşkere vegeriyane rojgarê berê , û bi wê re tengijînne nû li ser sinûrên Libnanê çêbûn , û tûjbûna tekoşîna felestînî ziyatir bû , û xuakir ku rewşa Îraqê berve hilweşîna rêkeftina siyasî de diçe û tirs dibe ji xuyabûna alavên vêketina şerrekî navxweyî ku dibe kavilker be . Û di biwarê hindirî de , rijêmê rahatinên xwe yên stemkar ziyatir kirine di rûyê hêzên siyasî de çi ku hijmara girtiyên siyasetvan ziyatir dibe di gel vepirsînên ewlekarî yên berdewam , û siyaseta regezperest di rûyê gelê kurd de ji fermayişa (mersûm) 49 yê ku jiyana aborî û civakî di Kurdistana Sûriyê de jikarxistiye , di gel tiştên veşartî ji rojên tên re , û şêweyên birçîkirina civaka sûrî , ji supayên bêkariyê û belavbûna gendeliyê di movikên dewletê û civakê de .. tu dibêjî qey ew wek berkar e sebaret bi têkçûna têkeliyên rijêmê bi layên xemxur re , an jî çepek lihevkirinê hebû û derbestî pê nebû , an jî rêya ku rijêmê ji xwe re bijartibû ne stratîjî bû lê derencama pestanne bû lê hatin sepandin û jê vegeriya dema dît ku ( pêşkevtinne di rewşa navdewletî de he ne ) , û li gorî baweriya wî ew ên hemî terazûyan biguherin .
Ya rast , rijêm araste û siyasetên xwe , di radeya bingehîn de , li ser alavê demê avadike , û tê re du tiştên bingehîn ji dest xwe bernade :
Yê yekem : kar , heya ku dikare , ji bo xurtkirina desaleta xwe û ziyadkirina serdestiya xwe li ser çarenûsên welêt û civakê , û ji bo vê yekê her karî dike , û têgihêjtina guhertinê û çaksaziyê û jinavbirina gendeliyê .. dimîne ew ê ku xizmeta ev ê arasteyê dibîne , ne wek ku kesne têdigihêjin ji nûkirin an guhertinê di riftarî de . Çimkî guhertin an guhertina riftarî di niherîna rijêmî de ne bihtirî guhertina di wî bi xwe de ye , ango derketina hevsarê îşan ji destê wî .
Tiştê diwem : ew araste û pilanên xwe datîne bi nîşaneya yê din an nîşaneya guhertinên rewşa navdewletî ya awarte . Çi ku carekê merckarî kir li ser jihevketina rewşa navdewletî ji ber tekoşînên aborî û hevrikiyên di bazarên cîhanî de , û cara diwem merckarî kir li ser helwesta Çînê û Rûssiyayê di danûstandinan de û kêşeyên dengdanê û praktîka mafê VETOyê di komîteya Neteweyên Yekgirtî (UN) de , û cara sêyem jî li ser hêviya vegera gelekomekiya navdewletî û şerrê sar nemaze di navbêna Rûssiyayê û Amerîkayê de ji ber goteka destêwerdana Amerîkayê di îşên Rûssiyayê û milmilaneyên wê di gel dewletên hevsoyetiya wê dikin de , û her weha metalê mûşekî li Polonyayê û bilî wê , û rijêm ji bîr dike ku Rûssiyaya hîroj ne Yekîtiya Sovyet a berê ye, çimkî ew jî dewletek xwedî sirûştiyek destmayedarî ye guh dide kêşeyên xwe yên aborî û alavên pêşkevtina wê û nabîne ku dewletên destmayedar – û ji wan Amerîka – dijmin in jê re , belê vajî vê yekê ye dema hêviya sûdwergirtinê ji wan dike di pêşkevtina xwe de . Îroj jî merckarî li ser guhertinên ayindeyî di siyaseta navdewletî de ye bi wergirtina serokê amerîkî yê hilbijartî Barak Obama ji hevsarê îşan re di kargêriya xwe ya nû de , û ji bîr dike ku Amerîka tê deselatkirin ji layê stratîjî û dezge û berjewendiyan de ne ji layê kesne an destene an kogelne regî an tîreyî an desteyî de , û herdu partiyên amerîkî ( ya Komarî û ya Demoqrat ) ti caran ne ciyawaz in li ser kêşe û dozên gewherî , û serokê hilbijartî û teximê wî yê nû tenê helgirên bicihînana siyaset û bernamene berê nîgarkirî ne , dibe ku şêweyê karî an rahatin ne wek hev be di navbêna kesekî û yê din de an kargêriyekê û ya din de . lê dimîne armanca bingehîn xizmeta meriv û civaka amerîkî ye .
Û wilo , hûrbînî di wan siyasetên rijêmê de aşkere xuya dike ku ew girijî bûye di hindirê xwe de , rûgenasa xwe winda kiriye , xwe girtiye bi xwepesendiya bi desalet û samanê de ya ku wî ji dîtina rastiyan kor dike , êş û azarê dibîne ji astengî û têzanên di navbêna navendên hêzan de di hemî movikên xwe de , yên gefan lê dixwin bi parçekirina rêzên wî û belavkirina hêzên wî , heya bibe tirsok û newêrek ji ber veşartiyên ayindeyê , nemaze ku li ba civaka navdewletî terazûyên hûr he ne di nirxandin û danûstandinê de bi tazekaran re . hema bi dawiya vê salê re û destpêkirina kargêriya amerîkî ya nû di destpêka sala tê de civaka navdewletî kêşeya Uranyomê libadike û cihî dibîne li nêzikî bajarê Dêra Zorê yê sûrî , di gel nêzikbûna sozê dadgeha navdewletî ya taybet bi reşkujiya serokwezîrê libnanî yê berê Refîq El – Herîrî û yên din.. Loma rijêm riftarê durist winda dike , û destkariyê dike li gorî dalxe û migêzan , û dikeve hevûdu û li nûçdanê rast tê , ji ber ku ew ti reçavkirinê nade qonaxê û pêşkevtinên wê û ne jî dide cemawerî û awatên wan , çimkî ew xizanê awezekî komî û dezgene rasteqîn e ku jê de birêkeve di çareserkirina doz û kêşeyan de û birina helwestê durist ji yê ku li dora wî diqewime , an ku pilan û bernameyan jê wergire berve dûrxistina metirsiyan an xizmeta berjewendiyên welatî yên bilind û pêşkevtina wî .
Dem , bi hemî terazûyan, ne li gorî berjewendiya rijêmê û siyasetên wî ye bi car , û ew nikare sûdê wergire ji qonaxê û daxwazên wê , û nikare bisekine di rûyê metirsiyên li dorê de , û her tiştê dike vaje bi temamî , çiku navûdengê wî diheje bi layê navdewletî re , û civaka sûrî û hêzên wê yên niştimanî li hinder û derve ji xwe re kirine dijber ji ber ziyadkirina stema wî û sepandina ziyatir ji serdestkirin û hovîtiya xwe li ser hemî pêkhateyên neteweyî û olî û tûjgeliyên komelayetî ..
Ji vir , hêzên niştimanî – û bi wan re cemawerên pehin – vexwendî ne ji bo dest bidine hev û hevkar bin û kar û çalakiya xwe li meydanê bikin û bêyî tirs , ji bo neçarekirina rijêmê di biwarê hilweşandina siyasetên xwe yên stemkar û kavilker de û karliyekirin bi civaka navdewletî re ji bo digelçûna pêçkeyê guhertinê û veguheztina demoqrat , li se rêya avakirina dewleta maf û yasayê ya welêt dike welatekî ji hemî lawên xwe re bê yî jihevcudakirin bi behaneya hatnepala neteweyî an olî an ramyarî , û rê vedike ji hemiyan re di avakirina wî de û bicihînana amadekirina alavên pêşkevtin û pêşveçûna wî , wek bicihînana evî diruşmî : « Sûrî ji hemî sûriyan re » .
———————————–
* Rojnameyeke giştî ye, ji weşanên nivîsgeha çand û ragihandinê, ya pariyta Azadî ya Kurd li Sûriyê
** têbînî : ev gotara wergerandî ye ji sernivîsa rojnameya AZADÎ – hijmara 404 – berçile 2008z
———————————–
Ferhengoka Sernivîsê :
Araste – اتجاه
Alav – سبب، عامل
Awarte – استثنائي
Ayinde – مستقبل
Awat – تطلّع
Awez – عقل
Berjewendî – مصلحة
Behane – حجة، ذريعة
Berkar – رد فعل
Bidengevehatin – تجاوب
Berevan – وسيط
Belge – وثيقة، إثبات
Çalakî – نشاط
Ciyawaz – مختلف
Çaksasî – إصلاح
Dûvçû – متابع
Derencam – استنتاج
Dilniyabûn – اطمئنان
Dengvedan – صدى
Derbestî – التزام
Dezge – مؤسسة
Destêwerdan – تدخل
Diruşm – شعار
Digelçûn – مواكبة
Destmayedarî – رأسمالية
Deste – فئة
Dadgeh – محكمة
Destkarî – تصرف
Dalxe – هوى، مزاج
Fermayiş – مرسوم
Gendelî – فساد
Gelekomekî – تكتل
Gotek – زعم، مزاعم
Hevrikî – منافسة
Hatnepal – انتماء
Hilbijartî – منتخب
Helgir – حامل
Hevsar – زمام
Hûrbînî – تمحيص، تدقيق
Hevsoyetî – جوار
Helwest – موقف
Jikarxistin – تعطيل
Jihevcudakirin – تمييز
Jinavbirin – مكافحة
Kavilker – مدمّر
Kargêrî – إدارة
Kogel – مجموعة
Karliyekirin – تفاعل
Kêşe – مسألة
Merckarî – مراهنة
Milmilane – صراع
Metal – درع
Mûşek – صاروخ
Maf – حق
Metirsî – خطر، مخاوف
Migêz – مزاج
Nûçdan – فشل
Nîgarkirî – مرسوم
Navend – مركز
Neçarekirin – إجبار
Nirxandin – تقييم
Navxweyî – داخلي، محلي
Pilan – خطة
Pestan – ضغط
Puxtekirî – مستخلص
Peyman – معاهدة، اتفاق
Pişkdarî – مشاركة
Pêkhate – مكوّن
Pêçke – عجلة
Reşkujî – اغتيال
Reçavkirin – اعتبار
Rûgenas – بوصلة
Rade – درجة
Regezperest – عنصري
Rojgar – عهد، فترة
Rêbaz – نهج
Rastexwe – مباشر
Rol – دور
Rahatin – ممارسة
Riftarî – سلوك
Regî – عرقي
Ramyarî – سياسي
Supa – جيش
ٍSepandin – فرض
Sirûştî – طبيعة
Saman – ثروة، مال
Sbaret bi – بالنسبة لـ
Sûdwergirtin – استفادة
Şêwe – أسلوب
Têgihêjte – مفهوم
Terazû – ميزان، مقياس
Tire – طائفة
Têzan – احتقان
Tazekar – مستجدات
Texim – طاقم
Tûjgeliyên komelayetî – شرائح اجتماعية
Tengijîn – توتر، احتقان
Vexwendî – مدعو
Vepirsîn – استجواب
Vajî – عكس
Wergerandin – ترجمة
Xwepesendî – استئثار
Xemxur – معني (بالأمر)
Yasa – قانون
