Rojnameyên Kurdî

Ehmed mustefa

“Rojnamegerî bingehake herî xorte ji bo avakirina lengerên şaristanî û avabûnê” …….. …… N. Ponepert. Rojnamegerî nêrîn û ramana gel e, daxwaz pêdivî û armancên netewî diyar dike û dide xuyan. 

Sed û Yazda salan berê, di rewşa neçariyê de, li Misirê “Qahîre” şahsîwarê peyvê, mîrê gewre Midhat Bedirxan dest davêje pênûsa xwe , û kar û xebata rojnamiyê dike.

Ew li 22 ya Nîsana 1898 an, yekem rojname bi zimanê kurdî bi navê “Rojnama Kurdistan” diweşîne. Li gor berpirsyar û xwendiyê rojnamê, û mîna ku di hejmara yekê de nivîsiye Rojnama Kurdistan wê her(15) rojan were weşandin. Û herwiha ji 22ya Nîsanê 1898 ra 31 hejmar ji rojnamê weşandin, hejmarên (1 ra 5) li Qahêrayê, ( 6 ra 19) li Cinêvê, (20 ra 23) li Qahêrayê, (24)li Londin, (25 ra 29) li Folkston, û (30 ra 31) jî li Cinêvê çapkir û belavkir. 
-Rojnama Reya Taze di dema 1929 Z.
-Rojnama Kurdistan li Îranê di sala 1959Z ra 1963 Z.
– Rojnama Hawar li Şamê ê ku birayên Bedirxan avakirin di sala 1932 Z ra 1935Z û di sala 1941 ra 1943Z. (57 hejmar).
– Rojnama Ronahî di sala 1942 ra 1945 Z,(28 hejmar). 
– Li Beyrûtê Rojnama Roja nû di sala1943 ra 1946Z,(73 hejmar).
– Belavkirin P.D.K, Rojnama Xebat di dema 1958 an de.
Pêştî dustûra Osmaniya Komela Hîwa Kurd rojnamek heftekî avakir bi navê Roja Kurd, hejmara yekemîn û duwamîn hatin belavkirin û wêneyên herdu mêrxasin mezin binav û deng li ser rûpelê rojnamê belav bû ( Seleh dîn Eyobî û Kerîm xan Zend).Ebdilkerîm Efendî yê ku vê Rojnama weşad di sala 1904 an de.Piştî çend salan navê wê wergerandin û nav lêkirin Hetawa Kurd. -Rojnama Pêşkewtin a yekemîn li bajarê Silêmaniye hatiye damezrandin. Pêştî wê Rojnama Bangê Kurdistan hat belavkirin di 2 Tebaxê 1922an de, 13hejmar hat belavkirin û rawestî, piştî wê Mehmed Norî Efendî rojnamak heftane avakir bi navê Roja Kurdistan ê ku zimanê HikumetaŞêx Mehmud Hefîdê kurdî û bin fermana wî de diweşî û heya 3yê Avdarê 1923Z berdewam bû. (15hejmar). Piştî derketina Şêx Mehmud ji bajarê Silêmaniyê cara duwamîn rojnamak kurdî din avabû bi navê Bangê Heq, 3 hejmar jê belavbûn û li dû re rojnama Amîdî Estiqlal avabû, û belavkirina wê pir dirêj nekir. hukumeta li Silêmaniyê di sala 1924an de dest bi weşandina rojnama Jîyan we kir , û paşê navê rojnamê di sala 1925 an hat guhartin bi navê Jiyan ta roja îro dibinvî navî belav dib.
Di sala 1925 an Mîr Salih Zekî rojnamê k heftane derxist bi navê diyarî Kurdistan ta sala 1926an berdewamkir û dive demê de dora 16 hejmar der çû, piraniya hejmaran di hundurê xwe de wêneyên navdarên Kurdan xuya dikirin, û her wiha di sala 1925 an de Mistefa Paş rojnama bangî Kurdistan derkir li Bexdadê. Lê pir berxwe neda û rawestî.

Rewşbîrê Kurd Husên Mukiryanî rojnamek bi navê Zar Kurmancî li Rewandizê deranê

 

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

سەلاح بەدرەدین

لە گەرمەی هەڵكشانی ململانێیەكانی نێوان بەرژەوەندییەكانی هێزە زلهێزەكان لەسەر سامان و سەرچاوەكانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و، زیادبوونی خێرایی ڕووبەڕووبوونەوەكانی نێوان لایەنە هەرێمییە حوكمڕانەكان سەبارەت بە دابەشكردنی هەژموون و داگیرسانی پڵیتەی شەڕەكان بەوەكالەت، هەروەها گەشەسەندنی ئەو شەڕانە لەم ساڵانەی دواییدا و، هەڵگیرسانی شەڕ و پێكدادانی توندوتیژیی نێوان هێزەكانی گەلانی زیندوو لە لایەك و، ڕژێمە دیكتاتۆرە…

Tengezar Marînî

Erkên Zimên

Erk ên zimên cihêreng in û dikarin li ser çend beşan werin dabeş kirin. Erk ên herî baş ên zimên ji hêla zimannas Roman Jakobson ve hatine formulekirin, ku şeş erkên bingehîn destnîşan kirine:

Erkê referansê/Lêveger: Ev erk behsa ragihandina agahî û rastiyan dike. Ew di…

EBDILBAQȊ ELȊ

Serok û lȇvegerȇ kurdî Mes’ûd Berzanî ti carî ji kurdan dûr neketiye, li ku derê û kengî jî be, belȇ ew her tim bi wan re ye, ȗ nêzî wan e her wekȗ lȇdana dilȇ wan be.

Roleke mezin ya serok Berzanȋ di pirsa kurd li rojavayȇ kurdistanȇ de…

Baso Kurdaxi

Bihara nûjen
Bihara ciwaniyan her heye
Dilên tî li hev dicivin
Ji bo azadî û hêviyan
Mîna fısıltandina bêdengiya demê
Rojan ew westandin
Gilî û gazinan ji siruşta bêdeng
Ber bi çiyayê bilind ve
Dilê wî bi ava zelal lêdide
ava kaniyê ya gurrîn
Ji bo veşartina êşê di nav tozê de
Û birîn bi axa sor hatiye nixumandin
Bi pelên zeytûnê…