Rojnameyên Kurdî

Ehmed mustefa

“Rojnamegerî bingehake herî xorte ji bo avakirina lengerên şaristanî û avabûnê” …….. …… N. Ponepert. Rojnamegerî nêrîn û ramana gel e, daxwaz pêdivî û armancên netewî diyar dike û dide xuyan. 

Sed û Yazda salan berê, di rewşa neçariyê de, li Misirê “Qahîre” şahsîwarê peyvê, mîrê gewre Midhat Bedirxan dest davêje pênûsa xwe , û kar û xebata rojnamiyê dike.

Ew li 22 ya Nîsana 1898 an, yekem rojname bi zimanê kurdî bi navê “Rojnama Kurdistan” diweşîne. Li gor berpirsyar û xwendiyê rojnamê, û mîna ku di hejmara yekê de nivîsiye Rojnama Kurdistan wê her(15) rojan were weşandin. Û herwiha ji 22ya Nîsanê 1898 ra 31 hejmar ji rojnamê weşandin, hejmarên (1 ra 5) li Qahêrayê, ( 6 ra 19) li Cinêvê, (20 ra 23) li Qahêrayê, (24)li Londin, (25 ra 29) li Folkston, û (30 ra 31) jî li Cinêvê çapkir û belavkir. 
-Rojnama Reya Taze di dema 1929 Z.
-Rojnama Kurdistan li Îranê di sala 1959Z ra 1963 Z.
– Rojnama Hawar li Şamê ê ku birayên Bedirxan avakirin di sala 1932 Z ra 1935Z û di sala 1941 ra 1943Z. (57 hejmar).
– Rojnama Ronahî di sala 1942 ra 1945 Z,(28 hejmar). 
– Li Beyrûtê Rojnama Roja nû di sala1943 ra 1946Z,(73 hejmar).
– Belavkirin P.D.K, Rojnama Xebat di dema 1958 an de.
Pêştî dustûra Osmaniya Komela Hîwa Kurd rojnamek heftekî avakir bi navê Roja Kurd, hejmara yekemîn û duwamîn hatin belavkirin û wêneyên herdu mêrxasin mezin binav û deng li ser rûpelê rojnamê belav bû ( Seleh dîn Eyobî û Kerîm xan Zend).Ebdilkerîm Efendî yê ku vê Rojnama weşad di sala 1904 an de.Piştî çend salan navê wê wergerandin û nav lêkirin Hetawa Kurd. -Rojnama Pêşkewtin a yekemîn li bajarê Silêmaniye hatiye damezrandin. Pêştî wê Rojnama Bangê Kurdistan hat belavkirin di 2 Tebaxê 1922an de, 13hejmar hat belavkirin û rawestî, piştî wê Mehmed Norî Efendî rojnamak heftane avakir bi navê Roja Kurdistan ê ku zimanê HikumetaŞêx Mehmud Hefîdê kurdî û bin fermana wî de diweşî û heya 3yê Avdarê 1923Z berdewam bû. (15hejmar). Piştî derketina Şêx Mehmud ji bajarê Silêmaniyê cara duwamîn rojnamak kurdî din avabû bi navê Bangê Heq, 3 hejmar jê belavbûn û li dû re rojnama Amîdî Estiqlal avabû, û belavkirina wê pir dirêj nekir. hukumeta li Silêmaniyê di sala 1924an de dest bi weşandina rojnama Jîyan we kir , û paşê navê rojnamê di sala 1925 an hat guhartin bi navê Jiyan ta roja îro dibinvî navî belav dib.
Di sala 1925 an Mîr Salih Zekî rojnamê k heftane derxist bi navê diyarî Kurdistan ta sala 1926an berdewamkir û dive demê de dora 16 hejmar der çû, piraniya hejmaran di hundurê xwe de wêneyên navdarên Kurdan xuya dikirin, û her wiha di sala 1925 an de Mistefa Paş rojnama bangî Kurdistan derkir li Bexdadê. Lê pir berxwe neda û rawestî.

Rewşbîrê Kurd Husên Mukiryanî rojnamek bi navê Zar Kurmancî li Rewandizê deranê

 

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Îsal, Înîsiyatîfa Helbestî ya “Kathak” li Bangladeşê biryar da ku xelata wêjeyî ya navneteweyî “Kathak” pêşkêşî helbestvanê Kurd Husên Hebeş û hinek helbestvanên din bike. Herwiha wan di dayîna xelatê de nivîsandibûn ku “Ji ber beşdariya wî ya berbiçav di wêjeya cîhanê de, ligel çend helbestvanên din yên pir girîng di cîhanê de”….

Qado Şêrîn

Wek van rojan, temenê pirtûka “Mihemed Şêxo Huner û Jînenîgarî” dibe du sal.

Dema diyarî dost û hezkiryan dikim, dinivîsim: “Pirtûk berhema keda Mihemed Şêxo ye”. Ji bo min ev rastî ye, ji ber tiştekî min di pirtûkê de tune. Min gotar, lêkolîn, portrêt, note, stran, helbest û awaz…

Pêşeroj Cewherî

Welatê min welatê min

Evro çend roje agire

Li himber faşîzma tirkan

Gel berxwedan û bergire

Welatê min wa Rojava

Welatê min evîna te

Doze ji dil dernakevî

Bidest dijmin ve bernadin

Agir bë te min…

Dildar Xemrevîn

Di destpêkê de ez spasiya mamoste û nivîskarê hêja û giranbuha Ezîz Xemcivîn dikim li ser diyarîkirina romana wî „Zabêl Ey Ermenî Me!“ ji bo yî min , ev yek jî cihê şanaziyê ye ji bo min.

Di pêşiyê de ez ê têbîniyekê ji we re bidim xuyanîkirin…..