Serxet û Binxet

Berzo Mehmud

Weku em hemû dizanin Kurdistan zeviyeke coxrafî berfereye, ku piştî peymana Sayikispîko bi dû şerê cîhanî yê yekem de, hate parçekirin û kete bindestê sê miletên dîtir de: Ereb û Tirk û Faris, di nav çar sînorên dewletî de hate levakirin, ku parçek kete ber sînorê dewleta Tirkî de, û parçek kete ber sînorê Sûriyê, û yê sisiyan kete ber yê Îraqê, herweha yê çara kete navy ê Îranê de
Kurdistan weku welatekî mîrî û rismî  ji nav sînorên dewletî yên rismî hate windakirin. Lêbelê zevî her wek xwe ma, û miletê kurd jî her di cih û ware xwe de ma, bêy ku kiyana xwey siyasî hebê.
Miletê kurd di welatê xwe de ji ber vê yekê, perîşan ma, lê biser wilo de jî dev ji hebûna xwe weku dîrok û coxrafiya û ziman û taybetiyên xweyên netewî berneda, û di ser van sînoran re qevast û xwe lê nekir xwedî ligor ku jêhat.
Piştî danîna van sînoran, kurdên Kurdistana Tirkî, ji Kurdistana parçê Sûriyê re digotin: (binxet), û ji xelkên wêre digotin: (binxetî) ango yên bin xetê re ne. Mebesta wan jî ji xetê her sînorên kun û hatine danîn. Ji aliyê Sûrî ve, kurda ji parçê Kurdis- tana Tirkî re digotin: (serxet), û ji kurdên wê deverê re digotin (serxetî).
Lewre ev herdu têrmên coxrafî linik tevayîya kurdên herdû parçên Kurdistanê belav bû, ku ta roja îro jî berdewa-me. (serxet û serxetî) û (binxet û binxetî), weku du têrmên coxrafî ji aliyê kurdan tenê re têne naskirin û famkirin, ku ne Erebê Sûriyê, û ne Tirkên Tirkiyê wê dizanin. Ev taybeti ya hank u kurda bêhemdî xwe anî, wê yekê diyar dike ku kurd netewekî serbixweye, û ev sînorên dewletî yên peyma-na Saykispîko bi şêweyekî nerast û duristî hatine danîn, weha jî miletê kurd lê nebûye xwedî, lewre di zimanê wan de ev tişt ji xwere diyar bû bêy ku partiyeke siyasî ji wan re bêjê.
Herweha, kurdên parçê Kurdistana Îraqê û yên parçê Kurdistana Îranê dibêjin: (lem dîme) û (lew dîwe) ku her ev jî wateya (serxet) û ( binxet) di naveroka xwe de didin.
Lê, em bi hêvîne ku rojek werê Kurdistan wê bibê yek parçe, û ev bêdadiya han ji ser wan bête rakirin, û ne (serxet û binxet) û ne (lem dîwe û lew dîwe) ta ku ew jî wek hemî  miletên cîhanê li ser xaka welatê xwey xweş bi serbestî û serfirazî bijîn.
——
Jêder: kovara Helez / hijmar (1)

شارك المقال :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

اقرأ أيضاً ...

Bavê Zozanê

 

Di 09.03.2025an de şahiya imzekirina berhevoka Xirxalê peyvan-Helbest-ya helbesvan Hefîz Ebdulrihman li bajarê Essn ê li almanyayê hat lidarxistin.

Pirtûk ji 112 rûpelan pêk tê ,nêzî 47 hebestan hembêz dike.Çapû weşan Dar ELZeman 2024.

Destpêk:

Bê dudilî ez dikarim bêjim ku mamosta Hefîz Ebdulrihman xwênerê…

Li bajarê Şilêswîg (Schleswig) li Elmanyayê Roja 09.03.2025 Komeleya Kurdî-Elmanî li avahiya (Kultur L) ahengek derbarê roja jinê a cîhanî li dar xist…
Aheng bi Elmanî û bi Kurdî (Soranî û Kurmacî) ko pirogram ji hêla nivîskar Şîlan Doskî ve hatiye amadekirin û pêşkêşkirin…

Kevalên ahengê li ser rewşa jinên Kurd li Kurdistanê û li…

Fewaz EBDÊ

Di meha Adarê de

Weke te dixwest

Ba bi awaza têleke tembûrê re tu birî

di nav qelşên noteyan de di xew ve çûyî

Nexweşxane textekî ji bêdengiyê bû

Pisîkan

ji mêvanên dihatin seredana te

bêhtir…

Diyarî bo canê tembûra Mihemed Şêxo

Fewaz EBDÊ

Li gasîna Mehabadê çar çira li hev diciviyan, û mîna her şev gilî û gazinên xwe bi hev dikirin. Yekê ji wan ji xuşkên xwe re digot:

– Ma ta kengî emê weha bin?

– Çima? Çi…